Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

Auteur Mate van
bewijs
Jaartal Therapie Aantal
patiënten
Duur therapie
en
follow-up
der alcohol
dan degenen
die
een placebo
kregen
Effectmaat
5
10
15
20
25
30
35
40
Legenda
CAD: cumulatieve abstinentie duur
NNT: Number Needed to Treat
RCT: Randomised Controlled Trial
GGT: Gamma-Glutamyl-Transferase
CDT: Carbohydrate-Deficient Transferrin
MCV: mean corpuscular volume
Het grootste deel van de RCT met acamprosaat komt uit Europa. In een onlangs gepubliceerde
grote (1383 deelnemers) Amerikaanse multisite RCT van Anton (Anton e.a 2006)
waarin 9 condities met elkaar worden vergeleken blijkt acamprosaat niet effectiever dan placebo.
In tegenstelling tot de meeste Europese studies was in deze studie slechts een abstinentie
van vier dagen vereist en kon de detoxificatie in de meeste gevallen ambulant plaatsvinden
voordat gestart werd met de behandeling. In de meeste Europese studies werden de
deelnemers eerst klinisch gedetoxificeerd en was een langere abstinentieduur vereist voordat
gestart werd met de behandeling. Er zijn op dit moment geen aanwijzingen welke patiënt
het meest baat heeft bij een behandeling met acamprosaat (Lesch and Walter, 1996, Chick
e.a, 2000). In een review van Verheul (Verheul e.a, 2005) is niet aangetoond dat de effectiviteit
van acamprosaat beïnvloed wordt door geslacht, leeftijd waarop de patiënt gestart is met
alcoholgebruik of ernst van de verslaving.
Effectiviteit op lange termijn
Er zijn vier RCT's waarin is onderzocht of de effecten van acamprosaat blijven bestaan na
het staken van de behandeling. In drie van de vier RCT's is 1-2 jaar na het stoppen met
acamprosaat, in de acamprosaat groep een groter aantal patiënten abstinent dan in de controlegroep.
(Ladewig e.a, 1993 -geen verschil geconstateerd-, Sass e.a, 1996, Whithworth
e.a, 1996, Poldrugo, 1997).
Effectiviteit als acamprosaat wordt gecombineerd met andere medicatie
Het combineren van naltrexone en acamprosaat is een interessante optie omdat zij op verschillende
neurotransmitter systemen inwerken. Uit een review van vier klinische studies van
Kiefer (Kiefer 2004) blijkt dat deze combinatie veilig is. Diarree en misselijkheid waren de
meest voorkomende bijwerkingen.
In een RCT van Kiefer (Kiefer e.a 2003) met 160 patiënten werden acamprosaat, naltrexone
en de combinatie gedurende 6 maanden met elkaar vergeleken. Patiënten kregen gedurende
12 weken medicatie en op abstinentie gerichte cognitieve therapie. Acamprosaat en naltrexone
waren effectiever dan placebo wat betreft abstinentie duur en het voorkomen van
een terugval in excessief drinken. Over het geheel genomen was de combinatie naltrexone
en acamprosaat effectiever dan acamprosaat alleen of placebo maar niet effectiever dan
naltrexone als monotherapie.
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 65