Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

CULTUURBELEID IN NEDERLAND
digingswerken (circa 800) en openbare gebouwen (circa 1.300). Naast de bescherming
van afzonderlijke gebouwen en gedenktekens is er de bescherming van
stads- en dorpsgezichten: delen van een stad of dorp waarvan het historische
karakter bescherming behoeft. Er zijn momenteel 341 beschermde stads- en
dorpsgezichten.
De Monumentenwet 1988 belast de Minister van OCenW met het beschermingsbeleid,
de verantwoordelijkheid voor het aanwijzen van beschermde monumenten.
Deze aanwijzing vindt plaats nadat advies is ingewonnen bij de gemeente
waarin het monument is gelegen, bij Gedeputeerde Staten, als het monument
buiten de bebouwde kom ligt, en bij de Raad voor Cultuur. Als een verzoek tot
plaatsing wordt gehonoreerd, wordt het betreffende monument ingeschreven in
het monumentenregister. Op grond hiervan geniet het monument bescherming
en komt het in beginsel voor subsidie in aanmerking.
Sedert de decentralisatie van de monumentenzorg is voor de gemeenten een
cruciale rol weggelegd. Op gemeentelijk niveau wordt de bestemming vastgesteld,
wordt een plan voor de financiering ontwikkeld en hebben stedenbouwkundige,
bouwkundige en promotionele disciplines hun inbreng – en niet te vergeten particuliere
partijen. 15
Bovendien bepaalt de Monumentenwet 1988 dat op decentraal niveau – in
verreweg de meeste gevallen gemeentelijk – de verantwoordelijkheid ligt voor het
vergunningenbeleid: de wijze waarop met eenmaal beschermde monumenten
wordt omgegaan. Wanneer een eigenaar een beschermd monument wil afbreken,
verplaatsen of wijzigen, heeft hij een vergunning nodig van burgemeester en wethouders.
Ten behoeve van de beslissing omtrent een vergunning wordt aan de
Minister van OCenW advies gevraagd. De eigenaar kan een bezwaarschrift indienen
tegen de beslissing en daarop eventueel beroep instellen bij de rechtbank.
Het beleid op provinciaal en gemeentelijk niveau wordt afgestemd binnen het
Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Namens de Minister van OCenW is de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
(RDMZ) belast met de ministeriële taken die voortvloeien uit de Monumentenwet
1988. Naast het toezicht op de toepassing van de wet heeft de RDMZ tot taak te
adviseren over voorgenomen wijzigingsvergunningen van gemeenten en over
voorbereiding en uitvoering van restauraties.
De Minister van OCenW heeft de verantwoordelijkheid voor het inventariseren,
selecteren en aanwijzen van monumenten ten behoeve van rijksbescherming; het
adviseren van gemeenten bij vergunningsaanvragen of het zelf beslissen op der-
15
Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Cultuurhistorische kwaliteit in de ruimtelijke orde. Het rijksmonumentenbeleid
in de jaren negentig, Zeist, 1991.
108