Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

CULTUURBELEID IN NEDERLAND
het beste populair maken, en het populaire beter’, waarmee hij een elegante combinatie
presenteerde van het kwaliteitsbeginsel met het bereikbeginsel.
In vergelijking met de kunsten heeft zich bij het cultureel erfgoed een relatief
sterke verbreding van de belangstelling voltrokken. Musea en archieven zagen
hun bezoekersaantallen fors toenemen, terwijl op het gebied van monumentenzorg
en archeologie het vrijwilligerswerk zich verder vertakte. Het neemt niet
weg dat ook hier de deelnemers qua opleiding, leeftijd en inkomensniveau boven
het gemiddelde uitkomen.
De constatering dat de overheid er tot nu toe weinig in is geslaagd om de ‘gerespecteerde’
cultuur onder brede lagen van de bevolking te spreiden, althans niet
langs de conventionele, gesubsidieerde weg, betekent geenszins dat dit niet langer
als een taak wordt gezien. Daarvoor is het belang van een brede sociale cultuurspreiding
te evident. Ook wanneer cultuur niet direct maatschappelijke problemen
vermag op te lossen, blijft het bindende karakter van cultuur onomstreden. In het
persoonlijk leven brengt cultuur oriëntatiepunten aan, terwijl het de gedeelde
ervaring is die een maatschappij tot een maatschappij maakt en een natie tot een
natie, in plaats van een optelsom van individuen. Cultuur mag dan strikt genomen
in economische termen geen collectief goed zijn, het omvat wel een zeer divers
samengesteld pakket van goederen, diensten en voorzieningen waarvan het publieke
karakter op goede gronden is aan te tonen. Daarnaast zijn er meer pragmatische
redenen te vinden waarom een overheid zich voor participatiebevordering moet
inzetten. Waar aanzienlijke inspanningen worden geleverd om een gevarieerd en
hoogstaand cultuuraanbod te realiseren, zijn maatregelen om dat aanbod zo dicht
mogelijk bij de gebruikers te brengen maar al te zeer op hun plaats.
Op basis van oude idealen en nieuwe inzichten is in de loop van de jaren
tachtig en negentig het instrumentarium om de cultuurdeelname te vergroten,
aangepast en uitgebreid. Daarbij is het accent steeds meer op de jongere generaties
komen te liggen. Eerder is al ingegaan op het voor de gesubsidieerde
cultuursector minder gunstige deelnamepatroon van de generaties die na 1955
geboren zijn. Het bracht staatssecretaris Nuis ertoe cultuureducatie tot het meest
centrale aandachtspunt van zijn cultuurbeleid te maken. Hij achtte cultuureducatie
een gezamenlijke opdracht van ouders, opvoeders, het onderwijs en de cultuursector.
In overeenstemming daarmee zijn in het kader van de Cultuurnota
1997-2000 verschillende voorstellen voor educatieve activiteiten en projecten
gehonoreerd. Om de relatie tussen de cultuursector en het onderwijs te versterken,
bracht hij samen met staatssecretaris Netelenbos van onderwijs in 1997 de
notitie Cultuur en School uit. Het meest in het oog springende resultaat van hun
opvolgers op deze posten, Van der Ploeg en Adelmund, was de introductie van het
vak Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV1) in de tweede fase van havo en vwo.
250