Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

CULTUURBELEID IN NEDERLAND
ten stonden in het kader van één gemeenschappelijk doel, het bevorderen van de
goodwill voor Nederland in het buitenland.
Het internationaal cultuurbeleid wordt gezamenlijk vormgegeven door de
ministeries van Buitenlandse Zaken en OCenW. De taak om in deze interdepartementale
structuur samenhang aan te brengen, is jarenlang toebedeeld geweest
aan de Coördinatiecommissie Internationale Culturele Betrekkingen (CICB), die
namens het coördinerende Ministerie van Buitenlandse Zaken geleid werd door
de Ambassadeur voor Culturele Samenwerking. Overigens hadden ook de ministeries
van Algemene Zaken, Economische Zaken en Financiën zitting in de commissie.
Twee regeringsnota’s die in de jaren zeventig werden uitgebracht, handhaafden
het kweken van goodwill voor Nederland als de centrale doelstelling van het
internationaal cultuurbeleid. 42 De tweede nota vermeldde als aanvullende
doelstelling het ontwikkelen van onderwijs, wetenschap en cultuur door middel
van internationale contacten.
In 1987 kreeg de discussie over het internationaal cultuurbeleid een nieuwe
impuls met het rapport Cultuur zonder grenzen van de Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid. 43 Daarin werd een strikte scheiding bepleit tussen cultuurpolitieke
en buitenlandspolitieke doelstellingen. Het internationaal cultuurbeleid
moest in de toekomst in de eerste plaats dienen ‘ter versterking van de
internationale positie van de cultuurbeoefening in Nederland als onderdeel van
het algemeen cultuurbeleid’. Daarom stelde de WRR voor de verantwoordelijkheid
weg te halen bij het Ministerie van Buitenlandse zaken en onder te brengen bij de
ministeries van WVC en O&W. De rol van de CICB zou kleiner moeten worden.
De regering nam de aanbevelingen slechts ten dele over. Weliswaar onderschreef
zij het onderscheid tussen buitenlandspolitieke en buitenlandsculturele
doeleinden over, maar verbond daar geen verdergaande consequenties aan
dan het verleggen van accenten. Van een opsplitsing van het buitenlandse cultuurbeleid
kon geen sprake zijn. Wel erkende de regering dat kwaliteitsbevordering
van de Nederlandse cultuurbeoefening een doelstelling was van
het buitenlands cultuurbeleid. Dat doel, waaraan met name door het toenmalige
Ministerie van WVC inhoud diende te worden gegeven, zou gestalte moeten
krijgen door het stimuleren van Nederlandse deelname aan internationale culturele
fora, de internationale promotie van verschillende Nederlandse
42
Ministerie van Buitenlandse Zaken, Nota inzake de Internationale Culturele Betrekkingen, Tweede Kamer
1970-1971, 10916, nr. 2, en: Ministerie van Buitenlandse Zaken, Nota betreffende de Internationale Culturele
Betrekkingen. Vervolg op de Regeringsnota van 18 september 1970, Tweede Kamer 1976-1977, 14206, nr. 2.
43
Cultuur zonder grenzen, WRR, Den Haag 1987.
214