Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

CULTUURBELEID IN NEDERLAND
Stedelijk Museum, gezien naar de achterzijde van het Rijksmuseum en de Hobbemastraat Amsterdam
Foto: Jacob Olie 28 november 1894, Bron: Gemeentearchief Amsterdam
onderwijs. In 1917 kwam de volledige financiële gelijkberechtiging tot stand door
een grondwetswijziging. Daarmee kreeg het pluralisme in het onderwijs erkenning.
In de bibliotheekwereld werd in navolging van het onderwijs een confessioneel
erf afgebakend en officieel erkend. Aanvankelijk had de liberale burgerij
zich sterk gemaakt voor een openbare leeszaal. Daarbij had ‘openbaar’ zowel
de betekenis van toegankelijk voor alle sociale lagen, als van neutraal, openstaand
voor alle godsdienstige richtingen. Bovendien werd openbaar al gauw
ook opgevat als: ‘van gemeenschapswege bekostigd’. Dit heeft slechts kort
stand gehouden. In de eerste twee decennia van de twintigste eeuw vormden
zich naast ‘neutrale’ ook rooms-katholieke en protestantse leeszalen. De in
1908 opgerichte Vereniging tot bevordering van Openbare Leesmusea, waaruit
enige jaren later de Centrale Vereniging voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken
zou ontstaan, maakte zich vanaf het begin sterk voor subsidie. En met
succes. In 1911 kwam er subsidiegeld dat door de Centrale Vereniging over de
44