Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

INLEIDING EN VERANTWOORDING
Het cultuurbeleid laat zich dan ook niet eenvoudig beschrijven als een eigentijds
politiek manifest, of als een programma dat in al zijn onderdelen aan één visie
zou zijn ontsproten. Daarvoor is achtergrondkennis nodig; zonder deze historische
kennis vallen typerende kenmerken van het cultuurbeleid niet goed uit te
leggen. Het eerste deel van hoofdstuk 2 is dan ook gewijd aan de geschiedenis van
het Nederlandse cultuurbeleid. Het schetst vooral de historische achtergrond van
de verschillende manieren waarop in Nederland culturele voorzieningen worden
ondersteund en de verschillende beweegredenen die daarbij een rol hebben
gespeeld. Het vestigt de aandacht op de diepe wortels van regionale en functionele
zelfverzorging en op de vrijwel steeds terughoudende en afstandelijke opstelling
van de nationale overheid. Naarmate het cultuurbeleid zich in de loop der
jaren ontwikkelt, wordt de beschrijving gedetailleerder. In het tweede gedeelte
van dit hoofdstuk worden vervolgens de ontwikkeling en de huidige stand van de
organisatie van het Nederlandse cultuurbeleid en de daaraan verbonden beleidssystematiek
uiteengezet.
De daarop volgende hoofdstukken 3, 4, 5 en 6 vormen het centrale gedeelte van
het boek met beschrijvingen van de afzonderlijke beleidsgebieden. De indeling
valt grotendeels samen met de administratieve verkaveling van het cultuurbeleid,
zoals die sinds 1985 bij de rijksoverheid geldt. Hoofdstuk 3 gaat over het cultureel
erfgoed: musea, monumentenzorg, archeologie en archieven; hoofdstuk 4 is
gewijd aan media, letteren en bibliotheken; het vijfde aan kunsten: beeldende
kunst, bouwkunst, vormgeving, film en nieuwe media, podiumkunsten, amateurkunst
en kunsteducatie; en hoofdstuk 6 is gewijd aan het internationaal cultuurbeleid.
De beschrijving per sector begint met een historische schets, als aanvulling op de
algemene beschouwing in hoofdstuk 2. Vervolgens passeren de aard, intensiteit
en het bestuurlijk kader van de overheidsbemoeienis de revue. De algemene
doelstellingen van het beleid voor de sector komen aan de orde en ook de actuele
aandachtspunten daarbinnen. De infrastructuur van de sector wordt kort
geschetst alsmede de verhouding tot andere overheidslagen. Ook wordt in gegaan
op het verloop van de financiering door het Rijk. Cijfers uit tabellen en figuren
zonder bronvermelding zijn alle afkomstig van het Ministerie van OCenW.
In hoofdstuk 7 wordt het beeld aangevuld door de behandeling van enkele onderwerpen
die nog niet eerder aan de orde waren, zoals de spreiding van het culturele
aanbod over het land, en de mate waarin de bevolking deel heeft aan het
aanbod van kunst, cultuur en de media. Het beeld wordt gecompleteerd in hoofd-
11