Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

BEREIK VAN CULTUUR
7.2 Geografisch
Sterker dan de bevolking concentreert het cultuuraanbod zich in de vier grootste
steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Het meest pregnant doet
dit verschijnsel zich voor bij de podiumkunsten, zowel gesubsidieerd als ongesubsidieerd.
Dit is sterk geconcentreerd in het westen van het land, vooral Amsterdam.
Aldus hebben de inwoners van de vier grote steden aanzienlijk meer gelegenheid
om in hun directe omgeving culturele manifestaties te bezoeken, dan
mensen die elders wonen. Ofschoon musea meer evenwichtig over het land zijn
gespreid dan voorstellingen van podiumkunsten, is het patroon toch vergelijkbaar
omdat de grootste musea en spraakmakende exposities vooral in de vier
grote steden zijn te vinden.
Zoals bekend hangen verschillen in cultuurparticipatie samen met variabelen
als opleiding, leeftijd, sekse of gezinssituatie. De hogere cultuurdeelname van de
inwoners van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zou kunnen worden
verklaard door een afwijkende bevolkingsstructuur. Een analyse, uitgevoerd door
onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau biedt hiervoor echter geen
steun. Ceteris paribus blijkt het bezoek aan culturele accommodaties in die grote
steden – en trouwens ook aan horeca – aanzienlijk hoger te liggen dan in andere
steden en de rest van Nederland. 57 Mondialisering
Lang vóór de opkomst van ICT waren er al technische innovaties die het proces
van internationalisering van de cultuur in gang hebben gezet. Langs twee sporen
heeft dit zich verder ontwikkeld. Het ene spoor is dat van de transformatie van
nationale en regionale volksculturen tot een mondiale massacultuur. Het
internationale, grootschalige cultuuraanbod via de elektronische media bestaat
uit speelfilms, televisieseries, populaire muziek, trends in mode en vormgeving,
en mediasterren, personen die wereldwijd tot verbeelding spreken.
Het andere spoor loopt via traditionele disciplines als beeldende kunst,
muziek, letteren en drama. De industriële revolutie en de verstedelijking, die zich
in veel Europese landen aanzienlijk eerder hebben voltrokken dan in Nederland,
maakten de weg vrij voor de figuur van de vrije, ongebonden kunstenaar. Vooral
na de introductie van de fotografie, de fonografie en de cinematografie was de
tijd rijp om de traditionele esthetische conventies, zoals die in Europa sinds de
57
J. de Haan en W. Knulst, 2000, p 182.
235