Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

CULTUURBELEID IN NEDERLAND
dan wel verhuren van hun werken. Over de hoogte van vergoedingen voor commerciële
verhuur – bijvoorbeeld door videotheken – hebben de rechthebbenden
het laatste woord. De verhoudingen liggen anders in het geval van uitlening door
bibliotheken, die immers een publieke taak vervullen. De hoogte van de
uitleenvergoedingen wordt thans vastgesteld in een onderhandelingsstichting
waarin de bibliotheken en de auteurs zitting hebben onder voorzitterschap van
een onafhankelijke derde. Het incasseren van de vergoedingen en de verdeling
onder rechthebbenden geschiedt door de Stichting Leenrecht. Behalve boeken
vallen ook CD’s, videobanden en DVD’s onder het leenrecht, zodat niet alleen
auteurs en uitgevers maar ook rechthebbenden in de sfeer van de muziek- en
filmindustrie van het leenrecht profiteren. Voor de periode 1997-1999 is een
regeling voor de uitlening van geschriften op jaarbasis afgesproken. Met ingang
van 1 januari 2000 is een andere vergoedingstructuur overeengekomen. Voor de
uitlening van geschriften zal door bibliotheken uiteindelijk een bedrag van 10
eurocent per uitlening worden voldaan. In 2002 zal een evaluatie van de werking
en het effect van het leenrecht plaatsvinden.
Ter uitoefening van de rechten van auteurs en uitgevers is voorts de Stichting
Reprorecht actief, een bij wet aangewezen organisatie die sinds 1988 is belast met
incasso van kopieervergoedingen. Jaarlijks ontvangt deze instelling een vergoeding
van de overheden, de bibliotheken en het voortgezet onderwijs voor het maken
van fotokopieën van auteursrechtelijk beschermd werk. Deze vergoedingen komen
vooral auteurs en uitgevers van educatieve en wetenschappelijke uitgaven, waaronder
ook tijdschriften, ten goede. Ook uitgevers van dag- en opiniebladen profiteren
ervan. In 2001 is in totaal meer dan 6 10 miljoen gereparteerd aan Nederlandse
rechthebbenden. De regeling is in 2002 uitgebreid tot het bedrijfsleven.
Vanouds bevat de Auteurswet de bepaling dat het vervaardigen van kopieën
door particulieren voor eigen oefening, studie of gebruik is toegestaan. Toen de
cassetterecorder en de videorecorder particulieren in staat stelden om op ongekende
schaal geluidsdragers en omroepuitzendingen te kopiëren, werd ook hier
de roep om compensatie hoorbaar. Het heeft in 1991 geleid tot een heffing op
onbespeelde beeld- en geluidsdragers. Deze wordt door de Stichting De Thuiskopie
geïnd bij fabrikanten en importeurs en onder de verschillende rechthebbenden
via hun organisaties verdeeld. In 2000 bedroeg de opbrengst bijna 6 16
miljoen. Naast de ‘traditionele’ heffing op cassettebandjes en videobanden, wordt
ook geheven op eenmalig beschrijfbare compact discs, herschrijfbare compact
discs en Minidiscs. Een deel van de Thuiskopievergoeding wordt besteed aan culturele
doelen.
79