Cultuurbeleid in Nederland - OCW - 2002

KUNSTEN
zorgde met steun van vermogende particulieren voor tal van uitvoeringen op
hoog internationaal niveau. Overheidssteun heeft de vereniging nimmer verkregen.
In 1920 plaatste de minister van OK&W een memoriepost voor de muziekdramatische
kunst op zijn begroting. De N.V. Nationale Opera ontving twee jaar
achter elkaar 6 9.000, in 1922 zelfs 6 13.500. Het jaar daarop echter moest de
steun aan de opera weer worden geschrapt, om de subsidies voor de orkesten te
kunnen behouden. Dat de Nationale Opera ter ziele ging, werd voor lief
genomen. Pas in 1959 stond er weer een post, 6 27.000, voor muziekdramatische
kunst op de begroting.
De bezetter maakte in 1941 van de bestaande Operastichting een Gemeentelijk
Theaterbedrijf Amsterdam. Hierdoor kreeg Amsterdam voor het eerst de beschikking
over een eigen professionele opera. Na de oorlog werd de naam direct veranderd
in De Nederlandse Opera. Het gezelschap beschikte over een eigen koor en
orkest en een eigen solistenensemble. De Stadsschouwburg in Amsterdam was de
thuisbasis, waar ook Het Nationale Ballet en het hoofdstedelijke toneelgezelschap
hun voorstellingen gaven.
Als uitvloeisel van een artistieke crisis werd De Nederlandse Opera in 1964
opgeheven. Vervolgens richtte de overheid een nieuwe instelling op, de Nederlandse
Operastichting. Deze bestond in wezen uit een artistiek productieteam en
een technische ‘romporganisatie’. De Operastichting beschikte niet over een
eigen orkest. Uit een arsenaal van negen beroepsorkesten moest de stichting per
productie een orkest inhuren.
In 1986 verhuisde de Nederlandse Operastichting, nu opnieuw als De Nederlandse
Opera, van de Stadsschouwburg naar het nieuwe Muziektheater in Amsterdam.
Bij deze gelegenheid werd, buiten de kunstenbegroting om, het budget met
6 4,5 miljoen verhoogd. Voor de begeleiding van De Nederlandse Opera werd uit
drie bestaande orkesten het Nederlands Philharmonisch Orkest geformeerd. Ook
andere orkesten werden bij de begeleiding ingeschakeld. Wat de financiering
betreft, is De Nederlandse Opera vrijwel geheel afhankelijk van overheidssubsidies.
Vrijwel alle voorstellingen worden gegeven in Amsterdam.
Het muziektheater legt beslag op zeventien procent van de podiumkunstengelden.
Zo’n 6 29 miljoen is bestemd voor de instandhouding van De Nederlandse
Opera, de Nationale Reisopera en de productiekern Opera Zuid.
De Nationale Reisopera ontstond in 1994 uit Opera Forum en bestrijkt de
grotere steden in de regio. Het eigen orkest van Forum werd onder de naam
Orkest van het Oosten verzelfstandigd en kreeg naast de operabegeleiding een
substantiële symfonische taak. Andere orkesten in de regio kregen de opdracht
eveneens aan de begeleiding van de Reisopera bij te dragen.
197