Sama świadomość nie wystarczy - Sayadaw U Tejaniya

wzbudzaniu mądrości.
Obserwacja procesów umysłowych
Jogin: Staram się zrozumieć czym jest umysł. Czasem zdaje się być to oczywiste,
dotykalne, niemal jak doznanie cielesne ale często umysł jest bardzo ulotny i
nieuchwytny. Czy możesz powiedzieć coś więcej o umyśle?
SUT: Gdy zaczynamy patrzeć na umysł, zdaje się on być ulotny, ponieważ nie
jesteśmy przyzwyczajeni by go obserwować. Wraz z praktyką obserwacji umysłu
staje się on coraz bardziej oczywisty. Da się go odczuć niemal dotykalnie – podobnie
jakbyś obserwował doznania cielesne.
Jest bardzo istotne, by rozpoznać co się dokładnie dzieje w umyśle. Czasem jest
on spokojny i szczęśliwy, innym razem jest pobudzony i nieszczęśliwy. Zdając sobie
jasno sprawę z pojawiania się tych stanów i obserwowania ich – z czasem dowiemy
się dlaczego powstają. Będziemy dostrzegać jak nasze myśli i pojęcia wpływają na
nasze emocje. Zobaczymy jak nasze zachowanie i nasze myślenie opanowane są
przez pomysły i wartości, w które ślepo wierzymy. Zwykle są to wyuczone opinie z
lat młodości. Dostrzeżemy jak bardzo jesteśmy przywiązani do tych idei. Zdając
sobie jasno sprawę z tych pomysłów i wartości dajemy sobie szansę na to, by
wtłoczyć w nie nieco mądrości, co może spowodować, że przewartościujemy nasze
wartości. Dzięki temu staniemy się mniej do nich przywiązani i, jeśli będzie to
konieczne, zastąpimy je bardziej użytecznymi przekonaniami i poglądami.
~~~ ☸ ~~~
Jogin: Gdy umysł czuje się dobrze, wtedy z premedytacją pytam siebie: „Jaka jest
przyczyna tego stanu?” albo: „Jaki przyniesie efekt ten stan?” Czy potrzebnie zadaję
sobie te pytania? Czuję że wymaga to ode mnie nieco wysiłku by to robić i
powoduje, że jestem nieco wzburzony i niespokojny.
SUT: Nie zadawaj sobie pytań jeśli powodują, że czujesz wzburzenie. Jeśli starasz
się zrozumieć coś w sferze intelektualnej wiedz o tym, że nie jest to prawdziwe! To
dlatego ciągłość świadomości jest tak istotna. Jeśli rozpoznasz pojawiające się
następujące po sobie umysły i dostrzeżesz co aktualny umysł robi i czuje, wtedy
przyczyny i skutki staną się oczywiste.
Jeśli będziesz zainteresowany procesem obserwacji, umysł natychmiast będzie
starał się zbadać związki przyczynowo-skutkowe. Jeśli dociekasz w ten sposób
nieustannie i bez przerw, staniesz się świadomy zarówno stanu umysłu, momentu
przed pojawieniem się tego dobrego stanu jak i chwili, gdy stan ten powoli będzie
zanikać. Obserwacja całego tego procesu pozwoli umysłowi rozpoznać przyczyny i
skutki.
58