Sama świadomość nie wystarczy - Sayadaw U Tejaniya

Gdy natomiast postanowiłem jedynie obserwować dosa, wtedy pojawiło się we
mnie wiele głębokich przemyśleń i zrozumiałem jak radzić sobie z gniewem.
Czasem oczywiście odczuwam złość, jednak wtedy zawsze mądrość nie pozwala, by
dosa urosła do nieproporcjonalnych rozmiarów.
Wątpliwość czy brak wątpliwości
Jogin: Jak rozróżnić między wątpliwością jako jedną z pięciu przeszkód, a
zdrowym kwestionowaniem, posiadaniem zastrzeżeń, które pozwalają nam
wyjaśnić pewne sprawy?
SUT: Jeśli zwątpienie ma niezdrową naturę, spowoduje, że będziesz czuł w sobie
znacznie więcej zdezorientowania i wzburzenia, co oznaczać będzie dla ciebie coraz
mniej komfortową sytuację. Odpowiedni rodzaj wątpliwości może natomiast
zaciekawić umysł, który wejdzie w tryb „zbadaj teren”. Osobiście nie nazwałbym
tego wątpliwościami. Według mnie jest to rodzaj przygody: „nie wiem, albo nie
jestem pewien, dlatego chcę się dowiedzieć.”
Samatha czy vipassanā
Jogin: Część mnie nadal uważa, że powinienem trzymać się praktyki dla
wzmocnienia koncentracji. To swego rodzaju konflikt wewnętrzny spowodowany
tym, czego onegdaj nasłuchałem się o tym, jak to umysł musi być spokojny i
skoncentrowany, by mieć jakiekolwiek wglądy. Dlatego też mam nieco wątpliwości
co do metody jakiej się tutaj używa. Czuję w sobie brak zdecydowania.
SUT: W praktyce samathy musisz skupić się tylko na jednym obiekcie by osiągnąć
wymagany rodzaj koncentracji. Samādhi jakie pojawia się w vipassanie nie musi
polegać na obiekcie. W tej metodzie koncentracja wynika z właściwego poglądu,
właściwego podejścia i właściwego myślenia, które wraz z ciągłą świadomością
pozwalają umysłowi się ustabilizować. Taki rodzaj koncentracji zwany jest sammasamādhi.
Jogin: Dlaczego zatem Buddha instruował swoich uczniów (bhikkhu) by szli do lasu
i praktykowali jhāna?
SUT: Nie kazał tego robić wszystkim. Sugerował to tylko tym, którzy
praktykowali samatha przez lata, przez całe życie, a nawet poprzez liczne wcielenia.
W taki sposób stwarzali oni w sobie osobowość opartą na koncentracji. Buddha
zachęcał ich, aby kontynuowali swoją praktykę, a być może skoncentrowali się
mocniej i weszli jeszcze głębiej. Ci uczniowie, którzy posiadali sporo mądrości, mieli
mocną świadomość, wysiłek bądź wiarę, dostawali praktyczne wskazówki zgodne z
ich inklinacjami.
Gdy jesteś czymś wzburzony, możesz rzecz jasna użyć samathy, by uspokoić
89