MaquetaciÛn 1 - Crónicas de la Emigración

Despois leváronnos a Tribunales...
Desde alí é trasladada ao cárcere de
Devoto. Alí estiven presa -sinala
Carmen- un ano e seis meses, a disposición
do PEN, sen visitas, sen nada.
Aos poucos meses da súa detención,
Videla dá o seu sanguento
golpe de estado o 24 de marzo de
1976. A vida de Carmen e dos
demais presos corren serio perigo
de morte. Moitos presos son executados
e outros están desaparecidos.
Antes do golpe militar era moi distinto
estar presa. Dábannos bastante
de comer, podiamos cantar, facer
cousas manuais, tecer. As rapazas
sempre cantaban "aceituneros de
Jaén", " A desalambrar" "Duérmete
negrito, que tu mamá se va al campo.." Eu aprendéraas todas...
Mentres tanto, Miguel Ángel radica como exiliado en Perú. Alí
había unha colonia importante de exiliados. Sobre os pensamentos
de Miguel deambulaba constantemente a figura da súa
nai presa, seguramente pola súa culpa (dicíase para si). En Bos
Aires estaban a súa compañeira e o seu fillo Nicolás. Miguel,
desesperado por esta situación, decide volver á Arxentina para
estar preto dos seus. É así como volve a Bos Aires e contacta
coa súa familia e co Consulado de España para xestionar a
liberdade da súa nai. Ao seu regreso da localidad de Azul onde
vivía seu tío foi secuestrado na cidade do Prata.
Unha mañá - conta Carmen- cando abren tódalas celdas, vexo a
tódalas compañeiras que me miran e miran e veñen todas correndo
e míranme, e miran como cousa rara, e eu dixen axiña:
"¡Miguel Ángel¡ ¡Desapareceu Miguel Ángel!". Porque cómo
me miraban, con eses ollos tan tristes. "Si Carmen, desapareceu
Miguel Ángel. Hai que ter forza" Cando eu me enterei -agrega
Carmen- ese día cumpría sesenta e seis anos, xa había varios
meses que Miguel desaparecera. Pero aí no cárcere as novas sempre
chegaban atrasadas. Despois soubemos que a Miguel collérono
o 27 de novembro de 1976 no Prata, a el e a outras persoas que
non sei quen eran. E nunca máis souben nada de Miguel.
Miguel Ángel foi trasladado ata Campo de Maio, un auténtico
campo de exterminio onde ningún dos detidos desaparecidos
que entraban saía con vida.
Carmen de improviso é levada ata Tribunales, onde lle din:
Non temos nada contra vostede. Ten a liberdade. Carmen é
Carmen no ano 1997.
Mulleres da emigración
121