MaquetaciÛn 1 - Crónicas de la Emigración

As fillas de Elsa e
Raimundo.
214 Mulleres da emigración
Si, lembro que un pantalón de verán de cor celeste,
prometeu devolvermo. Cando mo trouxo -imposible
de esquecer- tiña os botóns perfectamente cosidos.
Como se fora costureira de profesión ou nai
acostumada a remendar as roupas dos seus fillos.
A galega era moi hábil e tiña experiencia da súa
vida e a súa militancia e para alongar esas poucas
horas dentro do “pañol” que a afastaban da
`Capucha´ e do olor do recinto, podía ter a paciencia
de Penélope para remendar e desremendar
toda a roupa que fose necesaria.
Despreciaba aos mariños, que a torturaran brutalmente,
mais prestaba atención ao que dicían nesas
charlas, ás veces incomprensibles, onde daban
pautas de porque estabamos nesas condicións.
Segundo a Galega, eran moi “occidentais e cristiáns” e daban
importancia á familia como núcleo fundamental. E decidiu
seguirlles a corrente e propúxonos a súa táctica. Debiamos
reforzar a importancia da nosa casa, familia, estudio e traballo,
no caso de que nos levaran a esas charlas no soto.
Semanas máis tarde outra parella, o meu compañeiro e mais eu
somos levados durante algunhas horas ao día a unha oficina no
Sector 4, o soto onde había liberdade para bañarse, conversar
sen caperuza, sen alxemas e sen grillóns nos pés. Nese sector
os guardas logo das comidas nos traían laranxas, que por idea
de Paula, sempre moi solidaria, non comíamos. Gardabámolas
celosamente ata o momento de voltar a `Capucha´, escondidas
entre a roupa. Cando chegaba algunha garda máis benigna,
sacabamos as laranxas do agocho e facéndoas rodar polo chan
de cemento, cada un dos secuestrados amante das froitas recibía
a súa laranxa, como se fose o manxar dos deuses.
Aos poucos días todo o grupo Villaflor –como lles chamabamos
– iniciou o mismo itinerario. Eran cinco, a galega, a súa
cuñada Josefina, o esposo Pepe Hassan, Pisco, un amigo e o
gordo Ramón, un compañeiro.
Ás veces deixabamos mensaxes escritas porque na nosa quenda
podía ser anterior á deles ou viceversa. Mais esa ousadía
custounos moi cara, sufrimos ameazas e maltratos.
Criamos, inxenuamente, que era parte do famoso “proceso de
recuperación” dos mariños e que, ao mellor, todos iamos pasar
por ese sistema como un xeito de observarnos, controlarnos ou
algo así, como paso previo á vida e a liberdade.
Nese período Paula é levada á súa casa materna para visitar á súa
filla pequena, Paulina e neses momentos tamén esaba presente a
Galega. Con moita habilidade e cariño coseu unha fermosa