MaquetaciÛn 1 - Crónicas de la Emigración

No libro Galicia Mártir, cuxo autor
escribe baixo o pseudónimo de Hernán
Quijano, relátanse estes acontecementos:
“Víctor Fraiz, ao que perseguiran
infrutuosamente os falanxistas desde
o comezo da rebelión, presentouse
en Vigo e foi entregarse ao representante
consular dunha republicana
americana (Uruguai), quen se puxo
de acordo co decano do corpo consular
e xuntos ambos decidiron
entregar o fuxitivo ás autoridades
rebeldes, pero coa firme promesa de que non sería
asasinado senón que sería xulgado en Consello de Guerra. Así
tiveron que prometelo os xefes fascistas aos dous representantes
consulares que fixeron a xestión e a entrega (...). Víctor Fraiz foi
inexorabelmente condenado a morte, sendo fusilado o día 15 de
setembro de 1937 en unión doutro comunista, Manuel
Fernández Careu, alias “El Chato...”. Placeres mobilízase a través
da FETE (Federación Traballadores da Educación) traballando
en varias garderías de Madrid, a primeira foi na rúa dos
Madrazos e a outra na rúa Carabanchel. Tamén foi enfermeira
nas frontes de cómbate de Xaraman, no hospital Tarancón e logo
no 6 Corpo do Exército, na fronte do Pardo. En agosto de1937
declara para Nueva Galicia: “A unión de todos os galegos paréceme
que será a máis firme e sólida demostración do noso interese
en facer un bloque galego só comparábel ao Everest contra
o que vaian despedazarse todas as pólas dos traidores. O meu
espírito querería rachar os lazos da materia para poder voar en
busca de todos os galegos espallados e unilos como un só corpo
pois así demostraremos á humanidade enteira que a nosa Galiza
non morre mentres haxa corazóns galegos que, vibrando ao unísono,
fundan ao mesmo tempo no crisol do amor e a xustiza. Ata
conseguir a redención da Humanidade...”. En 1938 seguindo o
goberno republicano trasládase a Valencia e incorpórase a
Solidariedade Galega Antifascista organismo unitario onde participaban
galeguistas, comunistas e socialistas. Naquela organización
coincidirá con outras dúas mulleres destacadas do seu
tempo, Amparo López Jean e a súa filla Amparo Alvajar.
Durante os anos da guerra escribe en distintas publicacións periódicas,
nomeadamente en Nueva Galicia. Ao terminar a guerra ten
que partir por mar ao exilio. O 30 de marzo chega a Francia no
Burrington Combe. Os primeiros días é instalada nuns pavillóns,
na praia de Corniche, e posteriormente é trasladada ao campo de
concentración para mulleres e nenos de Cenilles.
En Francia traballará de enfermeira ata que en 1941 se incorpora
á guerrilla ocupando o posto de Sarxento da 3 brigada de
Mulleres da emigración
93