MaquetaciÛn 1 - Crónicas de la Emigración
MaquetaciÛn 1 - Crónicas de la Emigración
MaquetaciÛn 1 - Crónicas de la Emigración
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
210 Mulleres da emigración<br />
Centro <strong>de</strong> Detención máis gran<strong>de</strong> da Arxentina; a tristemente<br />
lembrada Esco<strong>la</strong> <strong>de</strong> Mecánica da Armada (ESMA).<br />
Susana Leiracha, ex-<strong>de</strong>tida <strong>de</strong>saparecida que coincidiu na<br />
ESMA con Elsa, cóntanos o seu testemuño cargado <strong>de</strong> emoción<br />
dos momentos <strong>de</strong> horror que viviron xuntas:<br />
“Cando me secuestraron, <strong>de</strong>spois da tortura, varias horas <strong>de</strong>spois,<br />
leváronme por una escaleira <strong>de</strong> mármore a un lugar que<br />
tiña un olor moi especial, era un cheiro “<strong>de</strong>nso”.<br />
Depositáronme nunha colchoneta cunha caparuza gris na cabeza,<br />
alxemas nas mans e creo que me durmín inmediatamente<br />
polo cansazo, a dor e o terror que non cesaba.<br />
Non sei canto tempo <strong>de</strong>spois me espertei. Escoitábanse voces,<br />
eran persoas comúns que fa<strong>la</strong>ban en voz alta.<br />
Prestei máis atención, non lembro as pa<strong>la</strong>bras mais eu estaba<br />
secuestrada, e o lugar seguro que non era un cárcere, era un<br />
instituto militar ou algo parecido. As persoas eran homes e<br />
mulleres. Intentei lentamente sentar ou acomodar a caperuza<br />
para ver o que estaba ocorrendo e alguén mo impediu. ¿Quen<br />
eran esas persoas que podían conversar en ton doméstico, mentres<br />
que a min me estaba prohibido?<br />
Simplemente eran os secuestrados máis antigos ca min,<br />
nunha quenda <strong>de</strong> garda permisiva que aproveitaban eses<br />
valiosos minutos para se coñecer e comunicar. Mentres que<br />
os recén secuestrados coma min <strong>de</strong>bían permanecer il<strong>la</strong>dos e<br />
en silencio por algúns días.<br />
Todas estas pequenas historias e lembranzas foron vividos nos breves<br />
momentos escamoteados aos verdugos. Cando non se sufría<br />
polos ruídos, as bucinas, os berros dos torturados e os golpes;<br />
cando por minutos cesaba o ail<strong>la</strong>mento total, rotineiro e enlouquecedor,<br />
vivido coa caperuza suxa e escura pegada ao rostro suoroso.<br />
Aos poucos días tamén era unha secuestrada antiga e pui<strong>de</strong>n<br />
“ver” algo e escoitar. O nome da “Gallega” era común, non a<br />
podía ver porque estaba na mesma ringleira <strong>de</strong> colchonetas cun<br />
tabique que ma ocultaba.<br />
Aos poucos días, máis dunha semana, os oficiais <strong>de</strong> mariña<br />
<strong>de</strong>cidiron escon<strong>de</strong>rnos da Comisión Interamericana <strong>de</strong><br />
Dereitos Humanos da OEA, que a raíz das <strong>de</strong>nuncias viña a<br />
Bos Aires para investigar os lugares <strong>de</strong>nunciados, entre eles, a<br />
Esco<strong>la</strong> <strong>de</strong> Mecánica da Armada.<br />
Dividíronnos en dous grupos, quedamos no último e cando<br />
partiu o primeiro grupo pui<strong>de</strong>n unir a voz <strong>de</strong> Josefina coa<br />
súa cara e o seu corpo. Aínda non pui<strong>de</strong>ra unir a voz ao<br />
aspecto da Gallega.