De AWBZ internationaal bekeken - Rvz

1.5 Enkele trends
Langdurige zorg is niet statisch maar verandert. Zonder volledig te zijn
is in ieder geval te wijzen op de volgende ontwikkelingen in Nederland:
- De aard van de zorg verandert. Oorzaken hiervoor zijn onder meer:
- multiple diagnostiek waardoor meer gekwalificeerde arbeid
en complexere zorgprocessen nodig zijn;
- veranderende maatschappelijke kaders;
- medische (en farmaceutische) technologische ontwikkelingen
die zorgen voor een verandering (en deels: vermindering) van
de ziektelast en verbetering van kwaliteit van leven (en zelfzorgvaardigheid)
opleveren. Zo leidt enerzijds het vergrijzingsproces
tot meer diabetespatiënten, anderzijds zijn er steeds meer
producten op de markt die diabetespatiënten in staat stellen
hun eigen zorgbehoefte en -proces te controleren en beheersen.
- Alle drie de doelgroepen binnen de AWBZ vergrijzen zelf ook:
gehandicapten en cliënten met een chronisch psychiatrisch
ziektebeeld worden ouder dan ooit eerder in de geschiedenis, wat
in zichzelf hun bestaande zorgbehoefte van aard zal doen veranderen.
Dat geldt ook voor de doelgroep ouderen. Bij deze doelgroep
ligt de grootste maatschappelijke last bij de psychogeriatrie 2 .
- De assertiviteit van de zorgvrager neemt toe: de meest omvangrijke
doelgroep binnen de huidige AWBZ, de ouderen, zal steeds assertiever
worden, wat gevolgen heeft voor de gewenste/noodzakelijke
kwaliteit van zorg.
- Ook zullen ouderen relatief welvarend zijn. Dat wil zeggen: vooral
degenen zonder pensioenbreuken, met voldoende arbeidsjaren en
dergelijke zullen welvarend zijn. De verwachting is daarom dat er
gedifferentieerde doelgroepen zullen ontstaan. Daarbij is echter
ook de kanttekening te maken dat ook de huidige AWBZ-zorg
merendeels aan de welvarender ouderen voorbij gaat. Langdurige
zorg heeft ook sociaal-economische componenten.
- Het aanbod aan mantelzorg zal verminderen en veranderen door onder
meer gezins- en huishoudenverdunning en geografische afstand
tussen verschillende generaties binnen een familienetwerk. Weliswaar
is te verwachten dat gekozen sociale relaties (buren, vrienden) een
andere invulling zullen gaan krijgen, maar het is nog zeker niet
gezegd dat deze de rol van mantelzorger zullen (kunnen) overnemen.
In dit onderzoek is niet eerst een analyse gemaakt van deze en andere
autonome ontwikkelingen elders en hun betekenis als achtergrond voor
beleidsvorming. We beschouwen deze trends als een gegeven, tenzij
overwegingen rond deze of andere te verwachten ontwikkelingen
expliciet naar voren komen in bijvoorbeeld de argumentatie voor een
bepaalde beleidskeuze, of voor een bepaalde vernieuwing.
RVZ
Langdurige zorg in het buitenland, lessen voor Nederland? 11