De AWBZ internationaal bekeken - Rvz

en gezamenlijk het beleid in de sector bepalen. Eén van de resultaten
uit dergelijk overleg is het plan in Noordrijn-Westfalen, om de gezondheidszorg
om te vormen tot een sector met ook belangrijke opbrengsten.
Daartoe is een samenwerking gestart tussen landsregering, zorgsectoren,
beroepsgroepen, industrie en bedrijfsleven rond gezondheid.
Ook het zogeheten Wanless-rapport (2002) aan de Engelse overheid
en een zeer recent rapport van Suhrke, McKee, et.al. (2005) voor de
Europese Commissie komen met de suggestie om een maatschappelijke
paradigmaverandering tot stand te brengen en de economische meerwaarde
van de gezondheidszorg nadrukkelijker als uitgangspunt te
nemen. Het voorgaande lijkt een semantische discussie maar is het
naar verwachting niet. De deelname in Duitsland van een groot aantal
private en maatschappelijke organisaties en bedrijven suggereert nadrukkelijk
meer, evenals de zevenjarige incubatieperiode van eerste noties tot
breed gedragen plan.
Een les voor Nederland lijkt te zijn dat een wisseling in denken rond
gezondheidszorg, waarbij het perspectief verschuift van dat van kostenpost
naar dat van een maatschappelijk productieve sector, mogelijk is. Daarbij is
het niet gezegd dat dit voor de langdurige zorg even ‘makkelijk’ te realiseren
is als voor de meer curatief georiënteerde zorg in bijvoorbeeld Duitsland.
Het voorbeeld Duitsland alsook de soortgelijke trend in het denken in het
Verenigd Koninkrijk doen echter vermoeden dat de gedachte breder in de
lucht hangt en mogelijk navolging verdient. Het lijkt evident dat patiënten
in een dergelijke ontwikkeling in het denken ook een rol behoren te hebben.
2.5 Bureaucratie: één medaille, met twee zijden;
verantwoording en schotten
Het ontstaan van een bureaucratie vindt plaats vanaf het niveau van het
systeem, via de organisatie tot en met het niveau van de uitvoerenden.
Want ook de uitvoerenden hebben hun eigen ideeën en mogelijkheden
om binnen de regelgeving hun eigen bureaucratie vorm te geven (denk
ook aan het begrip van Lipsky: Street level bureaucracy). Elk stelsel en elk
type regelgeving rond (langdurige) zorg kent dan ook zijn eigen schottenprobleem:
schotten tussen beroepsbeoefenaren, aanbieders, tussen
voorzieningen, tussen financiële verantwoordingsregels en schotten
tussen publieke en private voorzieningen. De in Zweden waargenomen
schotten in de zorg bij de postoperatieve revalidatie, en rond de zorg
na ontslag uit ziekenhuis blijken bijvoorbeeld wettelijk, financieel en
organisatorisch vastgeklonken en kennen bovendien hinderpalen in de
vorm van beroepsopvattingen bij interdisciplinaire samenwerking.
Ook de specifieke verantwoordingsplicht die verbonden is met publieke
financiering, leidt tot zijn eigen bureaucratische lasten.
RVZ
Langdurige zorg in het buitenland, lessen voor Nederland? 25