De AWBZ internationaal bekeken - Rvz

1 Er is geen sprake van een altijd geldende financiële onderhoudsplicht
van kinderen voor hun ouders 24 . Naar het oordeel van de
rechtbank moet het kind in staat blijven in het aan zijn levensomstandigheden
passende eigen onderhoud te blijven voorzien.
Achtergrond: een vrouw wordt opgenomen in een verpleeghuis
maar kan de kosten niet dragen. Derhalve betaalt de sociale dienst
Bochum de rest. Maar Bochum verwacht het geld van de dochter
terug. Daar deze geen geld heeft, wordt ze door de rechtbank in
Duisburg verplicht een stuk grond, dat ze samen met haar man
heeft, als onderpand aan Bochum te geven, waarna de stad haar
renteloos de schuld verstrekt. Volgens het Bundesverfasssungsgericht
te Karlsruhe ontbreekt echter de juridische grondslag en hoeven
kinderen slechts dan hun ouders te onderhouden, indien ze daartoe
in staat zijn. De sociale dienst kan dat niet via een constructie als
bovenstaand genoemd, regelen. Florian Staeck, redacteur van de
Ärztezeitung, meldt in dit kader dat sprake is van een morele vraag,
die door Karlsruhe wordt opgeworpen: wanneer zijn familieleden
en wanneer de sociale staat verantwoordelijk voor de ondersteuning
van ouderen. Hij stelt:
Die Richter haben das Kernproblem – die aufgehende Schere einerseits
zwischen Eigenverantwortung und andererseits Sorge für Andere –
selbst benannt. (Ärztezeitung, 08-06-2005)
2 De eerder vermelde uitspraak uit 2001, volgens welke differentiatie
in de premie bij de PV noodzakelijk is voor wat betreft kinderlozen
en degenen mét kinderen.
Beide uitspraken kunnen behoorlijke consequenties hebben voor de
mantelzorg: niet alleen wordt de onderhoudsplicht onderuit gehaald,
tegelijkertijd wordt één van de aspecten van solidariteit in premieheffing
in sociale verzekeringen ondergraven.
Mantelzorgondersteuning
Het denken over mantelzorg is recentelijk gestimuleerd door de
verschijning van twee rapporten. In de eerste plaats het eindverslag
van de parlementaire commissie Verpleging in NRW (zie elders). In de
tweede plaats is er een door de Universiteit Hamburg geleid Europees
project EUROFAMCARE, dat recent ook rapporteerde over de stand
van zaken rond mantelzorg in Duitsland (Meyer, 2004). Ook dit
rapport levert veel aanbevelingen voor beleid. De aanbevelingen van
de parlementaire commissie strekken zich uit van het begrip Pflege,
via arbeidsmarktvragen en arbeidslocaties (inclusief ziekenhuiszorg)
tot mantelzorgondersteuning naar palliatieve zorg en kwaliteitsbeleid.
Voor beide rapporten geldt dat ze vele aanbevelingen bevatten die in
Nederland al eerder zijn gehoord.
De belangrijkste kracht in de recente rapporten rond mantelzorg (en de
nodige andere ontwikkelingen die in dit hoofdstuk worden genoemd),
RVZ
Langdurige zorg in het buitenland, lessen voor Nederland? 85