De AWBZ internationaal bekeken - Rvz

En daarnaast geeft de economische context de speelruimte waarbinnen
eventuele beleidssturing plaats dient te vinden, zoals Zweden nadrukkelijk
laat zien.
Gezien de politieke pendule die in diverse landen van links naar rechts
slingert en de daaruit voortvloeiende onbalans en onzekerheid in de
politieke sturing, krijgen innovaties nogal eens beperkt de tijd om tot
wasdom te komen, voor zover beleidsmatige sturing nog inhoud heeft.
Het voorbeeld van de Tsjechische politiek, waar recentelijk in een tijdsbestek
van een jaar acht ministers van Volksgezondheid aan- en aftraden
en in de tussentijd elk een eigen grand design voor de gezondheidszorg
formuleerden, stelt het incasseringsvermogen van ambtelijk apparaat,
veld en bevolking wel zeer extreem op de proef. Het netto resultaat is
natuurlijk apathie.
Het tempo waarin de politiek nieuwe initiatieven neemt is dus soms
zodanig hoog, dat implementatietijd ontbreekt alvorens een volgende
hervorming plaats vindt. In dit kader is ook de al 10 jaar lopende
modernisering van de AWBZ te zien. Waar daarom de vraag wordt
gesteld of de sector wel innoverend genoeg is, laat zich daarom ook
de vraag stellen of de innovatiekracht van de sector gestimuleerd of
gehinderd wordt door beleidsmatige ingrepen.
De les uit het voorgaande is niet alleen dat de waarde van beschreven
leerpunten nog niet altijd optimaal in te schatten is, maar dat – in breder
verband – beleid ook voldoende tijd moet nemen en krijgen om nagestreefde
innovaties in de sector afdoende te kunnen implementeren.
2.2 Langdurige zorg deel van bredere context
In ons materiaal komt mantelzorg uitgebreid aan de orde, ondanks het
feit dat de RVZ zelf ook een achtergrondstudie op dit terrein verricht.
Hoewel daarmee rekening is gehouden, is het onvermijdelijk dat onder
meer mantelzorg ook hier een onderwerp is. In hoofdstuk 1 wezen we
er al op dat het begrip ‘langdurige zorg’ verwijst naar een scala aan
mogelijke ‘soorten’ zorgverleners. Hoe de mix van deze uitvoerders in
een land is vormgegeven, hangt samen met traditie en historie, cultuur
en ordeningsprocessen en -patronen. Dat is meer dan wat er in een
wetboek staat, meer dan we kunnen beschrijven onder de noemer
‘cultuur’ en is in de loop van de tijd beweeglijk en beïnvloedbaar.
Dit maatschappelijke stelsel zegt bijvoorbeeld iets over solidariteit, over
de positie van en relatie tussen man en vrouw, over de rol en context
van religie, over de betekenis van ziekte en positie van zorg en zorgverleners.
Het gaat dus ook over de visie van een samenleving (ondersteund
door regelgeving, methodieken, processen en structuren, do’s en dont’s)
RVZ
Langdurige zorg in het buitenland, lessen voor Nederland? 15