De AWBZ internationaal bekeken - Rvz

Portugal kent het hoogste percentage voltijds werkende vrouwen op
de arbeidsmarkt in de EU en de langste werkweek. Anderzijds wordt
langdurige zorg, met name voor ouderen, nog steeds voor een zeer groot
deel door de (werkende) dochters gegeven. De nog steeds heersende
cultuur is dat het gezin (extended family) verantwoordelijk is voor
langdurige zorg. Het resultaat is een opeenstapeling van verplichtingen
voor vrouwen. Er zijn gedocumenteerde schrijnende situaties voor zowel
ouderen die vaak geïsoleerd en onverzorgd zijn als voor de mantelzorgende
vrouw, die overbelast is. Portugal kent ook nauwelijks netwerken
van ondersteunende voorzieningen voor het gezin. Respijtzorg is
beperkt tot enkele lokale voorzieningen.
4) Ook Portugal kent veel immigranten. De Kaapverdiaanse gemeenschap
omvat bijna 50% van de immigranten. Hoewel zij al lange tijd
in Portugal verblijven (immigratiegolf van voor 1970), is het aantal
ouderen in deze bevolkingsgroep laag, omdat vele ouderen weer
remigreren naar Kaapverdië.
5) Thuiszorg wordt verleend vanuit twee gescheiden circuits: vanuit
ziekenhuizen wordt medische thuiszorg verleend, als vervolg op eerdere
ziekenhuis- of poliklinische behandelingen. Nog niet alle ziekenhuizen
doen dit overigens, deze thuiszorg is nog sterk in ontwikkeling.
Aangezien deze zorg wordt gezien als onderdeel van het pakket dat
wordt geleverd door de National Health Service – zoals het Portugese
systeem in engelstalige documentatie wordt aangeduid –, hoeft de
cliënt hier niet voor te betalen, ook geen eigen bijdrage. Vanuit de vele
gezondheidscentra wordt erg weinig thuiszorg verleend, omdat die niet
vergoed wordt via huisartstarieven. De huisartsen hebben een vast
inkomen waar huisbezoeken en thuiszorg niet zijn inbegrepen.
Huisartsen verlenen alleen zorg tijdens kantooruren, daarbuiten maken
patiënten gebruik van ambulances om de eerste hulp van ziekenhuizen
te bereiken. Ambulancediensten en ziekenhuizen varen financieel wel
bij deze dienstverlening en verzetten zich tegen een efficiëntere en betere
regeling. Toch zijn er door de werkgroep Eerstelijnszorg voorstellen
ontwikkeld voor een ander vergoedingssysteem voor huisartsen: een
combinatie van een vergoeding per verrichting en een per capita
systeem. Dat zou een vergoeding voor thuiszorg en het werken buiten
kantooruren vergemakkelijken.
Niet-medische thuiszorg valt onder de uiteindelijke verantwoordelijkheid
van het ministerie van Sociale Zaken en wordt verleend door
not-for-profit instellingen, vooral vanuit een kerkelijke achtergrond
(Misericordia’s). Het netwerk is ver van dekkend en de eigen bijdrage
voor velen prohibitief.
6) De gezondheidszorg wordt zowel op nationaal als op regionaal en
subregionaal niveau aangestuurd. De 18 subregio´s bestaan sinds circa
RVZ
Langdurige zorg in het buitenland, lessen voor Nederland? 55