De AWBZ internationaal bekeken - Rvz

tegengaan. Zoals gemeld is er relatief weinig materiaal naar voren
gekomen. Dat betekent ook dat het beschikbare materiaal weinig
leerstof oplevert voor Nederland, in het bijzonder waar het gaat om
de langdurige psychiatrie. Onderstaand sommen we daarom slechts
illustratief de belangrijkste bevindingen op.
Duitsland denkt in dit kader, zowel op federaal niveau als op deelstaatniveau,
hard na over nieuwe voorzieningen voor mensen met dementie.
In Zweden hebben in de jaren ‘90 hervormingen in wetten, financiering
en beleid social services en social care voorzieningen dichter bij elkaar
gebracht in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg en GGZ. Wonen,
zorg, vervoer, werken en welzijn zijn in de handen van de gemeentes
gekomen. Mensen met een handicap hebben binnen dit regime een
hardere aanspraak (voor rechter inroepbaar, precies in wet omschreven
recht voor drie specifieke doelgroepen en tien soorten diensten) dan
ouderen (gemeentes zijn verplicht de noodzakelijke zorg te verlenen,
voorzover die niet langs een andere weg kan worden verkregen).
De Schotse Mental Health (Care and Treatment) Act moet een bijdrage
leveren aan het recht op een kwalitatieve en effectieve verzorging en
behandeling van mensen met psychische problemen. Ook worden er
mental health ‘first-aiders’ getraind. Bedoeling hiervan is dat het gewone
mensen dient toe te rusten om degenen die aan zware geestelijke
stoornissen lijden te assisteren en ondersteunen. Vanuit een Nederlands
perspectief lijkt dit enigszins op het buddysysteem zoals dat in de jaren
‘80 ontstond rond aidspatiënten.
Tenslotte laat het Engelse Wanless-report in één van de aan het
rapport ten grondslag liggende scenario’s (het middenscenario) ook
een berekening los omtrent de te verwachten kosten van de Personal
Social Care, welke gericht is op de drie bekende doelgroepen: ouderen,
gehandicapten en mensen met een langdurige zorgbehoefte voortvloeiend
uit een psychiatrisch ziektebeeld. Wanless concludeert dat jaarlijks
tenminste 2% groei in de sector nodig is, toenemend tot 3,4% rond
de periode 2018-2023. Omdat bij deze berekeningen nog geen rekening
is gehouden met kwaliteitsvragen, is de conclusie van Wanless dat
feitelijk een nog hogere groei nodig zal zijn.
Het fundamentele dilemma in de langdurige zorg:
betaalde of onbetaalde arbeid
Alle onderzochte landen zoeken naar uitwegen voor het dilemma tussen
betaalde (al dan niet publiek gefinancierde) en onbetaalde (mantel)zorg.
Met het steeds verder richting ‘privaat’ draaien van de knoppen in de
knoppenkast, zien we feitelijk een erkenning door de staat dat zij het
(collectieve) probleem niet kan oplossen. Door het vervolgens naar de
private sfeer te brengen suggereren overheden op zijn minst dat het
RVZ
Langdurige zorg in het buitenland, lessen voor Nederland? 43