PostęPy w diagnostyce i leczeniu nabytych zastawkowych wad serca

Zastawki biologiczne ze względu na rodzaj konstrukcji można podzielić na dwie podgrupy:
• bioprotezy stentowe,
• bioprotezy bezstentowe (stentless).
Bioproteza bezstentowa to fragment tkanki zwierzęcej pozbawiony sztywnego rusztowania
i sztucznego pierścienia. Jest to fragment korzenia aorty wieprzowej z pozostawioną
zastawką aortalną i częścią wstępującą aorty. Protoplastą bioprotez bezstentowych były homografty,
które z powodu niedostatecznej ilości dawców oraz braku możliwości rutynowego
przechowywania pobranych tkanek w większości ośrodków kardiochirurgicznych nie mogły
stać się powszechnym rozwiązaniem. Zastosowanie bioprotez bezstentowych niesie ze sobą
z jednej strony wymierne korzyści, a z drugiej realne trudności.
Przede wszystkim redukcja profilu zastawki do minimum zapewnia hemodynamicznie
optymalny laminarny przepływ i bardzo niski gradient przezzastawkowy. Imitacja naturalnych
warunków pracy zastawki sprawia, że płatki nie są narażone na działanie dodatkowych
sił pochodzących z wirowego prądu krwi, tak jak w przypadku zastawek stentowych lub mechanicznych
[15]. Ma to duży wpływ na trwałość tkanki, a tym samym przedłuża okres pełnej
funkcjonalności bioprotezy. Rozwój technologii umożliwiających konserwowanie zastawek
odzwierzęcych umożliwia ciągły wzrost konkurencyjności w stosunku do zastawek mechanicznych.
Specyficzna budowa bioprotezy bezstentowej wymusiła opracowanie nowych technik
postępowania chirurgicznego. Odmienny od klasycznego proces implantacji bioprotezy
jest przyczyną wydłużenia czasu krążenia pozaustrojowego oraz zaklemowania aorty.
zastawki bezstentowe
Pierwowzorem zastawek bezstentowych są homografty, czyli ludzkie zastawki aortalne.
Pierwsze implantacje miały miejsce w 1956 i 1962 roku, a ich autorami byli Gordon Murray,
Donald Ross i Sir Barrat-Boys [16,17]. Orędował im również John O’Brien, a w Polsce
prof. Antoni Dziatkowiak, prof. Zbigniew Religa i prof. Jerzy Sadowski. Zalety tej protezy były
znane od początku i trudne do naśladowania przez jakikolwiek sztuczny materiał. Stanowiła
je triada: idealna hemodynamika, optymalne wyniki kliniczne oraz uniwersalność zastosowania.
Optymalne wyniki kliniczne są efektem niezaburzonej hemodynamiki oraz braku
odległych powikłań, typowych dla konwencjonalnych protez zastawkowych, związanych z leczeniem
przeciwkrzepliwym, możliwością zatorowości lub zapalenia wsierdzia [18]. Trzecim
elementem jest uniwersalność wynikająca z możliwości zastosowania homograftu w różnych
typach patologii całego kompleksu zastawki aortalnej i opuszki aorty. Na podstawie wczesnych
doświadczeń zauważono też, jak istotne znaczenie dla szybszej degeneracji homograftu
ma umieszczenie go na sztywnym stelażu, czyli stencie. Stąd pozostano przy formie zastawki
bezstentowej. Jednak problemy, które się pojawiły, uniemożliwiły szerokie jej zastosowanie.
Były to: ograniczona dostępność i związana z nią trudność z dobraniem właściwego rozmiaru,
kłopoty technologiczne dotyczące techniki konserwacji, wreszcie złożoność operacji przy
niedoskonałej technice kardioprotekcji.
Od momentu, kiedy po raz pierwszy wszczepiono w pozycję zastawki aortalnej homograft,
upłynęło wiele lat i choć uporano się z większością wymienionych problemów,
131