PostęPy w diagnostyce i leczeniu nabytych zastawkowych wad serca

u 7%). Pierwotna niedomykalność jest wynikiem przebytego zapalenia wsierdzia, wiotkiej
zastawki z wypadaniem płatka (u około 1% populacji ogólnej), choroby reumatycznej lub
kolagenozy.
Zwapnienia pierścienia mitralnego są często stwierdzane w badaniu echokardiograficznym,
zwłaszcza u osób starszych. W badaniach obejmujących osoby po 70. roku życia zwapnienia
te występują nawet u ponad 40% osób, podczas gdy w populacji ogólnej częstość ich
występowania szacowana jest na około 5%. Mogą one być przyczyną powstania niedomykalności
mitralnej, zwykle małej – umiarkowanej, często towarzyszy im nadciśnienie tętnicze,
stenoza aortalna, przewlekła choroba nerek czy cukrzyca. Stwierdzono także, że zwapnienia
zastawek, zarówno mitralnej jak i aortalnej, nawet nieistotne hemodynamicznie, są związane
ze zwiększoną umieralnością sercowo-naczyniową.
Stenoza mitralna jest obecnie rzadką wadą. Stanowi niecałe 10% izolowanych wad zastawek
naturalnych. Główną przyczyną stenozy mitralnej jest choroba reumatyczna (w 85%).
Izolowana stenoza rozwija się u około 40% chorych po przebytej gorączce reumatycznej. Występuje
2-krotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Częstość zachorowań na gorączkę reumatyczną
zmniejszyła się wielokrotnie w Europie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat [1,2,5].
Z uwagi jednak na migracje ludzi do Europy z krajów biedniejszych, stenoza mitralna będzie
nadal rozpoznawana. Rzadką przyczyną jest etiologia wrodzona, oraz zwężenie w przebiegu
rakowiaka, układowego tocznia rumieniowatego, reumatycznego zapalenia stawów. Czynnościowe
zwężenie zastawki może być wynikiem aortalnej fali zwrotnej, skrzepliny w lewym
przedsionku lub śluzaka lewego przedsionka. Zwężenie względne jest wynikiem zwiększonego
przepływu przez zastawkę w ubytku przegrody międzykomorowej lub przetrwałym przewodzie
tętniczym.
Niedomykalność zastawki trójdzielnej jest wadą, która rozpoznawana jest stosunkowo
rzadko, ponieważ przez dłuższy czas nie daje dolegliwości, jest często skąpoobjawowa
w badaniu fizykalnym przy braku jeszcze niewydolności serca i najczęściej jest rozpoznawana
w badaniu echokardiograficznym w trakcie diagnostyki wad zastawek lewego serca.
Umiarkowana lub ciężka niedomykalność zastawki trójdzielnej występuje u ponad ½ chorych
z ciężką niedomykalnością mitralną i zachowaną prawidłową czynnością lewej komory [5].
W badaniu echokardiograficznym niewielka „fizjologiczna” regurgitacja stwierdzana jest
u 65-75% badanych [4]. Niedomykalność trójdzielna może być, oprócz etiologii wrodzonej,
następstwem zmian degeneracyjnych, pozapalnych w chorobie reumatycznej lub zapaleniu
wsierdzia, w szczególności u osób stosujących dożylne iniekcje lub wtórna do poszerzenia
i niewydolności prawej komory. Zmiany degeneracyjne o charakterze zwyrodnienia śluzowatego
towarzyszą zwykle podobnym zmianom w obrębie zastawki mitralnej i prowadzą do
wypadania płatka do przedsionka z towarzyszącą falą zwrotną przepływu. Poreumatyczna
niedomykalność zastawki trójdzielnej współistnieje zawsze z poreumatyczną dysfunkcją
zastawki mitralnej. Najczęstsza jest czynnościowa niedomykalność trójdzielna będąca następstwem
powiększenia i przeciążenia prawej komory z częstym poszerzeniem pierścienia
zastawkowego. U chorych z rakowiakiem, guzem wydzielającym serotoninę, dochodzi do
zwłóknienia wsierdzia prawego serca z powstaniem morfologicznych zmian w obrębie zastawki
trójdzielnej i płucnej, które są przyczyną niedomykalności zastawki trójdzielnej i niekiedy
także zwężenia płucnego ujścia zastawkowego.
8