PostęPy w diagnostyce i leczeniu nabytych zastawkowych wad serca

XVi. kobieta w ciąży z wadą zastawkową
katarzyna Mizia-stec, Magdalena Mizia
Choroby serca są najczęstszą przyczyną śmiertelności w okresie ciąży. Ryzyko zgonu
ciężarnych z wadami serca maleje na przestrzeni lat i tak w 1979 r. wynosiło 6,8%, w 2003 r.
– 2,7%, a w 2008 r. – 0,5–1,0%. Istotny wpływ na ryzyko zgonu ma rodzaj stwierdzanej patologii
– największe występuje u ciężarnych z nadciśnieniem płucnym i pozostaje na bardzo wysokim
poziomie – w latach dziewięćdziesiątych 30–50%, w 2005 r. – 36%. Nabyte wady serca nie stanowią
kluczowego problemu kardiologicznego wśród ciężarnych, aczkolwiek do patologii charakteryzujących
się największym ryzykiem zgonu zalicza się zaawansowane zwężenie zastawki aortalnej
obok zaawansowanej niewydolności serca, pierwotnego nadciśnienia płucnego, zespołu
Eisenmengera, zespołu Marfana z poszerzeniem opuszki aorty powyżej 40 mm.
W tabeli 16.1. zamieszczono typy patologii układu krążenia w odniesieniu do ryzyka powikłań
/ zgonu ciężarnej – podkreśleniem zaznaczono nabyte wady serca. Pewne typy patologii
stanowią bezwzględne przeciwwskazanie do zajścia w ciążę, są to: nadciśnienie płucne,
niewydolność krążenia z frakcją wyrzutową 45 mm.
U chorych z zastawkowymi wadami serca wysokie ryzyko zgonu matki i płodu dotyczy
chorych z ciężką stenozą aortalną, objawową lub ciężką stenozą mitralną, ciężką niedomykalnością
mitralną lub aortalną w klasie NYHA III-IV, u chorych z zaawansowanymi nabytymi
wadami serca z wtórnym nadciśnieniem płucnym lub istotną dysfunkcją skurczową lewej
komory (tab. 16.2). Wysokie ryzyko wiąże się także z wcześniej implantowaną mechaniczną
protezą zastawkową i przewlekłą antykoagulacją.
Omówiona poniżej specyfika przebiegu nabytych wad zastawkowych serca u kobiet ciężarnych
wynika ze zmian w układzie sercowo-naczyniowym obserwowanych w czasie ciąży,
porodu i połogu. Ciąża wywołuje następujące fizjologiczne zmiany hemodynamiczne – istotnie
wzrasta objętość krwi krążącej, częstość pracy serca, objętość wyrzutowa i minutowa serca.
Z kolei maleje całkowity opór naczyń systemowych, ciśnienie tętnicze krwi – dominuje
spadek ciśnienia rozkurczowego nad skurczowym, zmniejsza się także opór naczyń płucnych
(tab. 16.3.).
169