Internationale Commerciële Contracten - Mr M.J.G.P. Kaplan

7 . Aspecten van internationaal privaatrecht 163
7.4.3 Bevoegde rechter zonder forumkeuze
Is er in een contract geen forumkeuze voor de rechter van een EEXstaat
opgenomen, dan geldt de hoofdregel van de bevoegdheidsregeling
van het EEX. Bevoegd zijn de gerechten van de Staat waar
de gedaagde zijn woonplaats heeft (art. 2). Wanneer een Nederlandse
contractspartij tegen zijn in Italië gevestigde wederpartij een
vordering wil instellen, is in beginsel de Italiaanse rechter bevoegd.
Vervolgens moet aan de hand van het interne Italiaanse procesrecht
worden bepaald welke Italiaanse rechter in concreto bevoegd is.
Het Italiaanse recht kent evenals het recht van de andere EEx-staten
de regel dat de rechter van de woon- of vestigingsplaats van de
gedaagde bevoegd is.
Op de hoofdregel van art. 2 EEX bestaan uitzonderingen die zijn
opgenomen in art. 5, 6 en 6bis EEX. De daarin genoemde bevoegdheden
staan als alternatief voor art. 2 EEX ter keuze van de eiser.
De eiser kan gebruik maken van deze bevoegdheden, maar is daartoe
niet verplicht. Voor het onderwerp van de internationale commerciële
contracten is art. 5 sub 1 EEX van belang. Dit artikel onderdeel
bepaalt dat een verweerder met woonplaats in een verdragsluitende
staat kan worden opgeroepen in een andere verdragsluitende
staat "ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomst:
voor het gerecht van de plaats waar de verbintenis, die aan de eis
ten grondslag ligt, is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd; (. .. )".
Hoe functioneert deze bepaling? Stel, een in Nederland gevestigde
verkoper sluit een koopovereenkomst met een in Frankrijk gevestigde
koper. Nadat de levering van de produkten heeft plaatsgevonden,
blijft betaling door de Franse koper achterwege. De Nederlandse
verkoper wenst een vordering tot betaling in te stellen tegen
de koper. Bij welke rechters kan hij terecht? Uiteraard bij de Franse
rechter op basis van art. 2 EEX, maar kan hij zijn vordering bij de
Nederlandse rechter aanbrengen? Afgezien van een eventuele in
het contract opgenomen forumkeuze waarbij de Nederlandse rechter
bevoegd is verklaard, kan bevoegdheid aan de Nederlandse
rechter toekomen op grond van art. 5 sub 1 EEX. In mijn voorbeeld
betreft het een vordering tot betaling; dát is de verbintenis 'die aan
de eis ten grondslag ligt'. Waar moet de betaling plaatsvinden?
Partijen kunnen hierover in hun contract nadere afspraken hebben
gemaakt, bijvoorbeeld betaling bij een in Nederland gevestigde