Internationale Commerciële Contracten - Mr M.J.G.P. Kaplan

56 Internationale commerciële contracten
vormvereiste (§ 125), strijd met de wet (§ 134-137) en strijd met de
goede zeden (§ 138) en de van het begin af aan bestaande onmogelijkheid
tot presteren (§ 306).
In geval van nietigheid dient alles weer teruggebracht te worden in
de oude situatie. De wettelijke basis hiertoe is het eerder genoemde
leerstuk van de ongerechtvaardigde verrijking (met als uitgangspunt
§ 812 BGB).
De gevolgen van gedeeltelijke nietigheid van een overeenkomst
worden geregeld in § 139. Een gedeeltelijk nietige overeenkomst
wordt geheel nietig verklaard, wanneer zonder het nietige deel de
overeenkomst overigens ook niet meer uitgevoerd kan worden.
3.3.4 De uitleg van overeenkomsten
In het BGB bestaat een merkwaardige discrepantie tussen twee verschillende
uitleg-artikelen. Volgens § 133 gaat het er bij de uitleg
van een wilsverklaring om, het werkelijk gewilde (in subjectieve
zin) vast te stellen, waarbij de grammaticale uitleg van het gezegde
of geschrevene hieraan ondergeschikt is. Bij de uitleg van overeenkomsten
geldt echter een objectieve methode: "Verträge sind so
auszulegen, wie Treu und Glauben mit Rücksicht auf die Verkehrssitte
es erforderen " (§ 157). Een overeenkomst dient dus
volgens verkeersopvattingen uitgelegd te worden, waarbij er voor
het subjectief gewilde geen plaats is.
Volgens de heersende leer in Duitsland dient steeds § 157 toegepast
te worden en is § 133 tot een dode letter geworden.
Waar het gaat om de uitleg van standaardvoorwaarden in overeenkomsten,
dient men te rade te gaan bij het Gestez zur Regelung des
Rechts der Allgemeinen Geschäftsbedingungen. In deze wet is bijvoorbeeld
de contra-proferentum-regel gecodificeerd (§ 5), alsook
de uitleg van verrassingsclausules (§ 3) en de regel dat ad-hocvoorwaarden
prevaleren boven de standaardvoorwaarden (§ 4).