Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

_________________________________________________________ 115
Македонците да си обезбедат самостоен глас во тоа организирано
собирање, но ова секогаш благовремено беше осуетувано. Васил
Дијамандиев уште во 1883 год. формира исто такво друштво во Софија
што продолжува и во следната година. Во Русе Бугарско-македонското
благотворно друштво го носи името „Александар Македонски“ (1884), а
истовремено во истото место од властите беше организиран и паралелен
Бугарско-македонски револуционерен комитет „Искра“ со весникот „Македонецъ“.
Во јануари 1885 во Пловдив беше формирано Македонско
друштво за собирање помошти за страдните Македонци, но уште во
следниот месец бугарскиот деец Захари Стојанов во истиот главен град на
Источна Румелија го формира соединистичкиот Централен комитет за
борба за ослободување на Македонија од турското ропство што стана
јадро и на Бугарскиот таен централен револуционерен комитет што ги
активира бугарските големодржавни стремежи. Сето тоа како да беше
поттикнато и од Друштвото „Македонски глас“ што беше формирано во
Софија во декември 1884 година и наскоро почна да го издава својот
весник „Македонский гласъ“, а уште во јули во Софија беше организирано
и Македонско женско друштво. Така се основуваат и: Македонското
еснафско друштво во Пловдив, Македонското читалиште во
Софија и Заемо-спестовната каса на Македонците, подоцна и во Варна. 8
Во ерата на бегствата на македонските ученици и студенти од
Белград во Софија одново се покрена прашањето за револуционерното
решавање на „Македонското прашање“ и одново се повика традицијата
на Филип и Александар. Сè во тоа време Македонците во Бугарија
воспоставуваат врски и со Централниот комитет на Источната конфедерација
во Атина на Македонецот Леонидас Вулгарис (1889), но се
засилуваат и нападите против Спиро Гулапчев и неговата книга за
етнографијата и јазикот на Македонците (1887).
2.
Српската пропаганда на државно ниво поведува разговори со
Грците и со Бугарите за поделба на Македонија. А идејата за самостојна
Македонија сè повеќе се елаборира во јавноста и притоа се бара: „Да се
згрупираат нашите мисловни и материјални интереси“. Со најавата на
европска конференција за Македонија, в. „Македония“ декларира: „Додека
прашањето не е решено, ние треба да си ги претставиме нашите
потреби и себеси, да се откажеме од секакво застапништво од нашите
соседи и таканаречени браќа што речиси го прифатиле начелото: да нè
разграбат и да нè разделат“ 9 .
На 19. I 1891 год. в. „Македония“ веќе бара борбата за Македонија
да се постави врз национална почва, па и „политичката борба на
8 Д-р Блаже Ристовски, Портрети и процеси од Македонската литературна
и национална историја, I, Култура, Скопје, 1989, 381-466.
9 „Македонія“, III, 1, София, 12. I 1891, 1.