Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
_________________________________________________________ 165<br />
зац<strong>и</strong>јата, б<strong>и</strong>л аморт<strong>и</strong>з<strong>и</strong>ран со <strong>и</strong>нтервенц<strong>и</strong>јата на руск<strong>и</strong>те пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong><br />
кругов<strong>и</strong>, Патр<strong>и</strong>јарш<strong>и</strong>јата <strong>и</strong> бугарск<strong>и</strong>те водач<strong>и</strong> во Цар<strong>и</strong>град. Барањата на<br />
кукушан<strong>и</strong> б<strong>и</strong>ле задоволен<strong>и</strong> – за првпат на чело на една македонска<br />
епарх<strong>и</strong>ја (Полјанската) во составот на Патр<strong>и</strong>јарш<strong>и</strong>јата, застанал влад<strong>и</strong>ка<br />
Македонец – Партен<strong>и</strong>ј Зографск<strong>и</strong>, родум од Гал<strong>и</strong>чн<strong>и</strong>к. Оваа <strong>и</strong>стор<strong>и</strong>ска<br />
еп<strong>и</strong>зода на кукушан<strong>и</strong> б<strong>и</strong>ла само фрагментарна руска поддршка,<br />
која доаѓала ед<strong>и</strong>нствено кога б<strong>и</strong>ле застрашен<strong>и</strong> <strong>и</strong>нтерес<strong>и</strong>те на Рус<strong>и</strong>ја –<br />
нејз<strong>и</strong>ното вл<strong>и</strong>јан<strong>и</strong>е на Балканот <strong>и</strong> на Бл<strong>и</strong>ск<strong>и</strong>от Исток. Целосноста на<br />
православ<strong>и</strong>ето под водството на Патр<strong>и</strong>јарш<strong>и</strong>јата б<strong>и</strong>ла најс<strong>и</strong>гурн<strong>и</strong>от<br />
патот кон целосноста на руското вл<strong>и</strong>јан<strong>и</strong>е на Балканот. Изворната граѓа<br />
потврдува дека од 1860 г. Рус<strong>и</strong>ја прав<strong>и</strong> об<strong>и</strong>д да ја „трансформ<strong>и</strong>ра<br />
карактер<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>ката ‘Бугар<strong>и</strong>’ од пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чка конструкц<strong>и</strong>ја во етнон<strong>и</strong>м, т.е.<br />
за неа не посто<strong>и</strong> н<strong>и</strong>каква разл<strong>и</strong>ка меѓу ж<strong>и</strong>тел<strong>и</strong>те на Бугар<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> на<br />
Македон<strong>и</strong>ја“. 17 Наметнувањето на бугарското <strong>и</strong>ме во Македон<strong>и</strong>ја од<br />
страна на руск<strong>и</strong>те д<strong>и</strong>пломат<strong>и</strong>, можеме да го след<strong>и</strong>ме <strong>и</strong> преку н<strong>и</strong>вната<br />
коресподенц<strong>и</strong>ја. Така, во <strong>и</strong>зворната документац<strong>и</strong>ја на руската д<strong>и</strong>пломат<strong>и</strong>ја<br />
до 1860 г. е карактер<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чно пр<strong>и</strong>суството на словенското <strong>и</strong>менување<br />
на јаз<strong>и</strong>кот <strong>и</strong> на народот наспрот<strong>и</strong> бугарското во однос 3 : 1 <strong>и</strong>л<strong>и</strong><br />
2:1. Овој однос од 1860 г. е целосно <strong>и</strong>зменет во кор<strong>и</strong>ст на бугарското<br />
<strong>и</strong>менување на македонск<strong>и</strong>от народ <strong>и</strong> јаз<strong>и</strong>к. 18 Во оваа см<strong>и</strong>сла, руската<br />
пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чка опц<strong>и</strong>ја во Македон<strong>и</strong>ја – пробугарска, б<strong>и</strong>ла зас<strong>и</strong>лена <strong>и</strong> со доаѓањето<br />
(1861) на прв<strong>и</strong>от руск<strong>и</strong> конзул во Б<strong>и</strong>тола – М<strong>и</strong>ха<strong>и</strong>л А. Х<strong>и</strong>трово.<br />
Руската поддршка б<strong>и</strong>ла особено значајна <strong>и</strong> за востановувањето на<br />
Бугарската егзарх<strong>и</strong>ја (1870), како уште една хр<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>јанска православна<br />
црковна <strong>и</strong>нст<strong>и</strong>туц<strong>и</strong>ја во османл<strong>и</strong>ското општество. Но, токму во<br />
контекст на оваа „словенска“ црковна <strong>и</strong>нст<strong>и</strong>туц<strong>и</strong>ја доаѓаат до <strong>и</strong>зраз<br />
претенз<strong>и</strong><strong>и</strong>те на македонск<strong>и</strong>от <strong>и</strong> на бугарск<strong>и</strong>от етнос одделно. Така,<br />
само чет<strong>и</strong>р<strong>и</strong> месец<strong>и</strong> по султанск<strong>и</strong>от ферман за основање на Бугарската<br />
егзарх<strong>и</strong>ја, во весн<strong>и</strong>кот „Македон<strong>и</strong>ја“, кој <strong>и</strong>злегувал во Цар<strong>и</strong>град, б<strong>и</strong>л<br />
објавен нап<strong>и</strong>с со наслов „Еден глас за цела Македон<strong>и</strong>ја“. 19 Со супт<strong>и</strong>лна<br />
етнод<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нкц<strong>и</strong>ја б<strong>и</strong>ла <strong>и</strong>стакната македонската сол<strong>и</strong>дарност во ант<strong>и</strong>патр<strong>и</strong>јарш<strong>и</strong>ската<br />
борба <strong>и</strong> побаран соодветен статус <strong>и</strong> за македонската<br />
етн<strong>и</strong>чка заедн<strong>и</strong>ца во орган<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ското поставување <strong>и</strong> градење на новата<br />
црква (Егзарх<strong>и</strong>јата). 20 Б<strong>и</strong>дејќ<strong>и</strong> таа <strong>и</strong>нст<strong>и</strong>туц<strong>и</strong>ја востановена со документ<br />
на световн<strong>и</strong>от владетел – султанот не б<strong>и</strong>ла дадена „<strong>и</strong>склуч<strong>и</strong>во за Бугар<strong>и</strong>те,<br />
туку <strong>и</strong>стото се вет<strong>и</strong> <strong>и</strong> за Македонц<strong>и</strong>те преку 10-от член...ако с<strong>и</strong> ја<br />
покажат с<strong>и</strong>те <strong>и</strong>л<strong>и</strong> 2/3 желбата, ќе успеат да се пр<strong>и</strong>соед<strong>и</strong>нат кон Бугар-<br />
17 Ibidem.<br />
18 Руск<strong>и</strong> документ<strong>и</strong> за Македон<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> македонското прашање (1859-1918) ... , 71-72;74-<br />
75; 80-86.<br />
19 В-к. „Македон<strong>и</strong>я “, 23. VI 1870, ц<strong>и</strong>т<strong>и</strong>рано според: Б. КОНЕСКИ, Кон македонската<br />
преродба. Македонск<strong>и</strong>те учебн<strong>и</strong>ц<strong>и</strong> од 19 век (второ <strong>и</strong>здан<strong>и</strong>е), ИНИ, Скопје, 1959, 40-41.<br />
20 Н. КОТЛАР-ТРАЈКОВА, Македонското прашање во балканск<strong>и</strong>от контекст (1856 –<br />
1875), ИМЛ, Спектар, XXIX/57, кн. I, <strong>2011</strong>, 168-177.
Change language