Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

_________________________________________________________
184
самозамислување над сопственото насилство за воопшто да може да
стигне до гестот на миротворност.
Наместо заклучок: Може ли субјектот да стане објект
Од друга страна секоја позиција на моќ (вклучително и онаа
која овозможува некој да биде субјект кој симболички го означува
светот, а некој објект кој е означен од субјектот) не е дадена еднаш за
секогаш, туку мора постојано и одново да се освојува преку преговори
(Грамши). Оттука, многу лесно може да се замисли и ситуација во која
даден субјект може да биде претворен во објект. Реакцијата на субјектот
кој е претворен во објект, на овој или на оној начин, се совпаѓа
со она што Манчевски го прави во филмот Прашина. Дека тоа е така
сведочи Џани Ватимо кој во статијата „Постои ли европски идентитет“,
говорејќи за европскиот наспрема американскиот, го поставувајќи
прашањето што ги прави Европејците Европејци Тој заклучува дека
тоа е чувството да се биде посебен, кое не е врзано со припадноста кон
ЕУ, која ја гледа, првенствено како економска заедница (Европска
заедница за јаглен и челик, потоа како заедница со заеднички пазар).
Тој сојуз, според Ватимо, помогнал „да не се повторат војните меѓу
земјите на стариот континент и Европа да стане конкурентно и побогато
економско подрачје“. Тој смета дека тие прагматични причини,
кои често имаат радикално спротивставени интереси, не се доволни да
се почувствуваме Европејци. Според него, за тоа да се случи, потребен
е „додаток на душата“, значи етичка одлука, т.е. „мораме да ги
признаеме и експлицитно да ги артикулираме причините поради кои
станавме свесни дека да се биде Европеец е нешто посебно; тоа е
попримарно и поосновно од нашата припадност на Унијата која е во
изградба“. (Ватимо). Посочувајќи на изјавата на Доналд Рамсфелд дека
„Стара“ Европа мора да се исфрли од игра бидејќи не е способна да оди
во чекор со времето и дека „Нова Европа“ ја сочинуваат земјите кои се
подготвени да учествуваат во коалицијата, тој жестоко реагира. Веројатно
Ватимо на сопствена кожа го почувствувал процесот на исклучување.
А кога некој е исклучен, тој е Друг и како таков, станува предмет
и на набљудување и оценување, т.е. станува објект. Ватимо се жали
дека ваквото исклучување е непримерно за земјите на кои им припаѓа
заслугата за раѓањето на самата идеја за Европската унија. Чинот на
третирање на Европа како објект кој треба да биде опишан од друг,
„попрогресивен“, за Ватимо е настан рамен на скандал. „За волја на
вистината, најмногу нè разлути фактот што за Европа одлучуваа
експонентите на администрацијата на Буш; и кои – исклучувајќи ги
Франција и Германија, како и Италија – оставаа впечаток на предавници
на европскиот дух, онака како се навикнавме да го претставуваме.
Она што Рамсфелд и Буш го нарекуваат Европа се изедначува со
вредностите кои не ги чувствуваме како наши; и во нас го евоцира