Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

_________________________________________________________
124
или Александра!! Итро и вешто замислено и тоа знаат каде – во Софија,
во тоа срце, центарот на Бугарија и бугаризмот!!! Навистина, мислата за
една Велика Александрова Македонија е утописка и куриозна, но сепак
ние не можеме да се начудиме на смелоста и дрскоста на пишувачите
од ,Дружината‘ што отидоа дотаму та во нашата престолнина започнаа
да нè наречуваат ,грабежнички посегнувачи‘ продолжувајќи да се
ползуваат од нашето општо благо!! Таква нечуена дрскост и глупост само
во блажена Бугарија може да помине без ѓумрук!! Цело организирано
друштво со свои средства и списанија се решило активно и неказнето да
поткопува под целоста на бугарскиот народ, под неговото постоење...
Мислата дека во Македонија постои посебно словенско племе,
наречено ,македонско‘ – сведочи понатаму Левов – првпат се роди во
Русија во 1887 г. во сферата на реакционерниот печат. Уште во 1886 г.
Ив. С. Аксаков лично беше ни се обрнал кон нас со зборовите: ,Зошто
вие не го земете за литературен јазик своето македонско наречје што е
побогато од бугарското и поблиско () до нашето. Тоа ќе нè приближи и
ќе нè сврзе посилно‘! Колку повеќе односите помеѓу двете родствени
влади стануваа понатегнати, толку поенергично се спроведуваше таа
идеја од руските дипломати. За да се одмаздат Русите за неуспехот во
Софија, тие почнаа да ни пакостат во Македонија, верувајќи дека таму
ни е слабата жичка на којашто треба да се игра...“ 29 .
5.
Првата вест на егзархискиот орган „Новини“ беше констатацијата:
„За одбележување во тоа списание е што се пишува на наречјето на
Бугарите во вилаетите“ 30 . Дури следната вест беше за пишувањето на
грчкиот цариградски весник „Неологос“ 31 , по коешто дојде поопширната
статија на редакторот А. Шопов за тоа пишување, каде што гласноговорникот
на Егзархијата остро станува против констатацијата на
охриѓанецот дека „Бугарите во вилаетите не се Бугари, дека се ,Македонски
Словени‘, дека се Срби, со други зборови, Срби по јазик, нарави
и обичаи“ 32 . А пак во таа статија на „Неологос“ јасно се вели: „Најпосле,
весникот Свобода согледа прст за противдејство на бугаризмот и
меѓу бегалците Словеномакедонци во Бугарија и затоа најде за умесно
да не ги остави на мир и преселените поради активностите на
бугарските пропагандисти и населени во Бугарија бегалци. Свобода,
земајќи го како повод едно периодично списание под наслов Лоза,
издавано во Софија на словеномакедонски јазик, со сосем друг правопис
(не бугарски), изригнува разрушувачки пени против Словеномакедонците
во Бугарија и ги заплашува со испадување. И зошто Затоа што
29 На истото место.
30 „Новини“, II, 41, Цариградъ, 14. II 1892, 3.
31 Според в. „Новини“, II, 68, 22. V 1892, 1.
32 „Новини“, II, 68, 22. V 1892. 1.