Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

_________________________________________________________ 125
Словеномакедонците, измамени и откако ги оставиле татковите огништа,
се преселуваат во Бугарија, каде што, откако се запознаваат поодблизу
со бугарскиот народ, со неговиот јазик, неговите нарави и обичаи
и откако ги наоѓаат туѓи за себеси, ја сетуваат измамата и почнуваат да си
го разработуваат мајчиниот јазик издавајќи разни периодични списанија
и весници на него. Таа ориентација на Словеномакедонците Свобода ја
карактеризира како шлаканица на панбугаризмот и откако размислува
за јазикот и правописот на Лоза наоѓа дека јазикот на Словеномакедонците
е неразбирлив за Бугарите, а правописот сосем туѓ на бугарскиот,
па прашува: која е целта и намената на печатењето во главниот
град на Бугарија списанија на словеномакедонското наречје што
Бугарите не го разбираат“ 33 .
Весникот „Новини“ (А. Шопов) се обиде да му одговори на
„Неологос“ дека „Списанието Лоза не се издава на словеномакедонски
јазик, туку на бугарски“ 34 . Меѓутоа, веднаш дојде новата статија од Пелагон
(којшто се потпишува и со псевдонимот Македон, зад кој се крие
учителот од Кајлари Димитар Сакелариев!), во која непосредно му се
обраќа на Шопова: „Натемате, ѓаволе! Ти настојуваш за Бугари во Македонија,
но ние со непобедливи докази ти покажавме дека такви ни по
јазикот, ни по наравите и обичаите не постојат во Македонија. Како
потврда на тоа ти фрлив в лице и некои фрази од в. Свобода што го
потврдуваат реченото од нас. Но ти, бидејќи тие фрази ја потврдуваат
твојата гнила теорија за панбугаризмот, си нашол за благосклоно, како
секогаш, да го преиначуваш кажаното од Свобода и од нас... В. Неологос
го имаш в раце и таму ние препишуваме од Свобода дека таа го наоѓа
јазикот на Словеномакедонците неразбирлив за Бугарите, а јазикот на
последниве – неразбирлив за Словеномакедонците. А после, во желбата
да го удавиш тоа неблагодарно за панбугаризмот дело на Словеномакедонците
велиш дека списанието Лоза не се издава на словеномакедонски,
ами на бугарски јазик. Но ако тоа е така, зошто Свобода лее жолч
против Словеномакедонците редактори на Лоза...“ 35 .
Оваа полемика всушност потврдува дека прашањето за македонскиот
јазик токму во тој момент (1892) беше многу актуелно и во
Македонија. Во Костур Општината ја отфрли власта на Егзархијата и го
воведе македонскиот јазик во училиштата и во својата администрација,
заради што се пишуваа веќе и македонски учебници, речник и граматика
36 . Обидот за издавање „Македонски лист“ во Цариград на македонски
јазик пропадна во 1887 година 37 , но на Учителскиот собир во Прилеп
33 На истото место.
34 „Новини“, II, 68, 22. V 1892, 1.
35 “Новини“, II, 68, 22. V 1892, 1.
36 Славко Димевски, Борбата на костурчани за афирмацијата на македонската
народност и македонскиот јазик, „Разгледи“, Х, 2, Скопје, 1968, 623-639.
37 Д-р Климе Џамбазовски, Неуспел обид за издавање „Македонски лист“ во
Цариград 1887 година, „Современост“, XIV, 10, Скопје, 1964, 1062-1067.