Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
_________________________________________________________<br />
92<br />
поетск<strong>и</strong> презентац<strong>и</strong><strong>и</strong> кај друг<strong>и</strong>те словенск<strong>и</strong> народ<strong>и</strong>. На тоа наведува<br />
веќе пр<strong>и</strong>менетата клас<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>кац<strong>и</strong>ја на песн<strong>и</strong>те (на самов<strong>и</strong>лск<strong>и</strong>, друг<strong>и</strong><br />
стар<strong>и</strong>, црковн<strong>и</strong>, јуначк<strong>и</strong>, овчарск<strong>и</strong>, ајдутск<strong>и</strong>, жаловн<strong>и</strong>, смешн<strong>и</strong>, љубовн<strong>и</strong><br />
<strong>и</strong>тн.), која е пош<strong>и</strong>роко актуелна во фолклор<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>ката кон сред<strong>и</strong>ната<br />
на XIX век. Од <strong>и</strong>л<strong>и</strong> според неа се <strong>и</strong>зведен<strong>и</strong> уште <strong>и</strong> редоследот <strong>и</strong><br />
<strong>и</strong>менувањата на цел<strong>и</strong>н<strong>и</strong>те во Зборн<strong>и</strong>кот. Повеќе од тоа, Констант<strong>и</strong>новата<br />
рака, односно Констант<strong>и</strong>нов<strong>и</strong>от поетск<strong>и</strong> супт<strong>и</strong>л<strong>и</strong>тет се чувствува<br />
во <strong>и</strong>зборот на најдобр<strong>и</strong>те, на најпоет<strong>и</strong>чн<strong>и</strong>те вар<strong>и</strong>јант<strong>и</strong> на песн<strong>и</strong>те.<br />
Но, се чувствува дур<strong>и</strong> <strong>и</strong> во <strong>и</strong>зведувањето на неко<strong>и</strong>, секако, во духот на<br />
народната песна, но знаечк<strong>и</strong> <strong>и</strong> со в<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нско чувство <strong>и</strong> мерка правен<strong>и</strong><br />
креат<strong>и</strong>вн<strong>и</strong> <strong>и</strong>нтервенц<strong>и</strong><strong>и</strong> во неко<strong>и</strong> ст<strong>и</strong>хов<strong>и</strong>. Како л<strong>и</strong>р<strong>и</strong>чар кој во сво<strong>и</strong>те<br />
почетоц<strong>и</strong>, со сво<strong>и</strong>те прв<strong>и</strong> песн<strong>и</strong> е така бл<strong>и</strong>зок <strong>и</strong> толку многу сроден со<br />
народн<strong>и</strong>от поет, т<strong>и</strong>е <strong>и</strong>нтервенц<strong>и</strong><strong>и</strong> Констант<strong>и</strong>н г<strong>и</strong> правел внесувајќ<strong>и</strong> се<br />
во духот на народната песна. Зборн<strong>и</strong>кот во настанување, знач<strong>и</strong>, ја <strong>и</strong>мал<br />
токму среќата на хармон<strong>и</strong>чно оствареното ед<strong>и</strong>нство во Констант<strong>и</strong>на на<br />
учен<strong>и</strong>от ф<strong>и</strong>лолог <strong>и</strong> на <strong>и</strong>зворно талент<strong>и</strong>ран<strong>и</strong>от поет. Уште потаму, в<strong>и</strong>соката<br />
редакторска вн<strong>и</strong>мателност на Констант<strong>и</strong>на <strong>и</strong> во однос на предв<strong>и</strong>дената<br />
рецепц<strong>и</strong>ја на Зборн<strong>и</strong>кот во Македон<strong>и</strong>ја не останала незабележана<br />
за <strong>и</strong>стражувачк<strong>и</strong>от супт<strong>и</strong>л<strong>и</strong>тет на М. Арнаудов, кој констат<strong>и</strong>ра<br />
дека „тој (Констант<strong>и</strong>н – Н. Р.), б<strong>и</strong>л појден толку далеку пр<strong>и</strong> <strong>и</strong>зборот на<br />
сво<strong>и</strong>те песн<strong>и</strong> предв<strong>и</strong>ден<strong>и</strong> за ч<strong>и</strong>тање во турско, што отстран<strong>и</strong>л оттаму сè<br />
што б<strong>и</strong> можело да б<strong>и</strong>де непр<strong>и</strong>јатно за Турц<strong>и</strong>те“ (283).<br />
Поетск<strong>и</strong>те, односно колку л<strong>и</strong>рск<strong>и</strong>те, не помалку <strong>и</strong> епск<strong>и</strong>те<br />
вредност<strong>и</strong> што г<strong>и</strong> <strong>и</strong>маат песн<strong>и</strong>те од Зборн<strong>и</strong>кот на М<strong>и</strong>лад<strong>и</strong>новц<strong>и</strong>, веќе<br />
век <strong>и</strong> полов<strong>и</strong>на претставуваат не<strong>и</strong>сцрпен вруток на <strong>и</strong>нсп<strong>и</strong>рац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> најавтент<strong>и</strong>чна<br />
показалка, упатство не само во ст<strong>и</strong>хувањето, туку <strong>и</strong> во посупт<strong>и</strong>лното<br />
поетско создавање за генерац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> генерац<strong>и</strong><strong>и</strong> пред сè македонск<strong>и</strong><br />
поет<strong>и</strong>. Во Зборн<strong>и</strong>кот, <strong>и</strong>мено, се код<strong>и</strong>ран<strong>и</strong> в<strong>и</strong>брац<strong>и</strong><strong>и</strong>те на есенц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong>от<br />
колект<strong>и</strong>вен креат<strong>и</strong>вен, поетск<strong>и</strong> нерв на македонск<strong>и</strong>от народ кој<br />
б<strong>и</strong>л со веков<strong>и</strong> пред тоа создаван <strong>и</strong> пресоздаван, оформуван <strong>и</strong> ф<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ран.<br />
Па, ако духовн<strong>и</strong>от јаз<strong>и</strong>к, како што м<strong>и</strong>слеа, уште пред повеќе од еден<br />
век, Анр<strong>и</strong> Бергсон <strong>и</strong> негов<strong>и</strong>те следбен<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>, е јаз<strong>и</strong>кот на времето на кое<br />
му се пр<strong>и</strong>паѓа, тогаш духовноста <strong>и</strong> душевноста на јаз<strong>и</strong>кот на м<strong>и</strong>лад<strong>и</strong>новското<br />
раскошно фолклорно сокров<strong>и</strong>ште, со оглед на бескрајн<strong>и</strong>те<br />
временск<strong>и</strong> длабоч<strong>и</strong>н<strong>и</strong> од ко<strong>и</strong> доаѓаат, како <strong>и</strong> со оглед на егз<strong>и</strong>стенц<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong>те<br />
<strong>и</strong> поетск<strong>и</strong>те <strong>и</strong>скуства на недогледн<strong>и</strong>от креат<strong>и</strong>вен персонал<strong>и</strong>тет<br />
врз ко<strong>и</strong> се создаваат ов<strong>и</strong>е поетск<strong>и</strong> творб<strong>и</strong>, секако, се многувремен<strong>и</strong>. Во<br />
пр<strong>и</strong>мерот на овој трајно ж<strong>и</strong>в <strong>и</strong> ж<strong>и</strong>вотворен поетск<strong>и</strong> монумент, затоа<br />
најдобро може да се потврд<strong>и</strong> дека со надраснувањето на креат<strong>и</strong>вната<br />
<strong>и</strong>нд<strong>и</strong>в<strong>и</strong>дуалност <strong>и</strong> со заумно незабележл<strong>и</strong>вото впловување во колект<strong>и</strong>вната<br />
креат<strong>и</strong>вност, спонтано се <strong>и</strong>злегува од лушпата на едновременоста<br />
<strong>и</strong> се преоѓа во мулт<strong>и</strong>временоста, па <strong>и</strong> во безвременоста.<br />
Па сепак, сега нема да се впуштаме во пс<strong>и</strong>холошк<strong>и</strong>те, н<strong>и</strong> во<br />
ф<strong>и</strong>лозофск<strong>и</strong>те д<strong>и</strong>менз<strong>и</strong><strong>и</strong> на наш<strong>и</strong>от во сè <strong>и</strong> со сè најбогат поетск<strong>и</strong>
Change language