Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
_________________________________________________________<br />
142<br />
македонската нац<strong>и</strong>ја во рамк<strong>и</strong>те на ДФЈ. Особено вознем<strong>и</strong>рен<strong>и</strong> се<br />
нашле стар<strong>и</strong>те српск<strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чар<strong>и</strong> ко<strong>и</strong> не можеле да се пом<strong>и</strong>рат со<br />
губењето на т.н. Јужна Срб<strong>и</strong>ја.<br />
Поранешн<strong>и</strong>те српск<strong>и</strong>те <strong>и</strong> југословенск<strong>и</strong> граѓанск<strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чар<strong>и</strong><br />
(Грол, Шутеј, Косанов<strong>и</strong>ќ, Проданов<strong>и</strong>ќ), со повеќето сво<strong>и</strong> ставов<strong>и</strong><br />
дошле во судар со <strong>и</strong>стакнат<strong>и</strong>те членов<strong>и</strong> на КПЈ, како Сретен Жујов<strong>и</strong>ќ,<br />
Благоја Нешков<strong>и</strong>ќ <strong>и</strong> М<strong>и</strong>лент<strong>и</strong>е Попов<strong>и</strong>ќ, во однос на сфаќањето на<br />
нац<strong>и</strong>оналното ослободување <strong>и</strong> нац<strong>и</strong>онално еманц<strong>и</strong>паторск<strong>и</strong>те стремеж<strong>и</strong><br />
на Македонц<strong>и</strong>те, Црногорц<strong>и</strong>те <strong>и</strong>тн. Според М<strong>и</strong>лент<strong>и</strong>е Попов<strong>и</strong>ќ, пр<strong>и</strong>нц<strong>и</strong>пот<br />
на самоопределување Македонц<strong>и</strong>те го пр<strong>и</strong>фат<strong>и</strong>ле, раск<strong>и</strong>нувајќ<strong>и</strong><br />
ја заедн<strong>и</strong>цата со Бугар<strong>и</strong>ја која во 1941 год<strong>и</strong>на <strong>и</strong>м ја „наметнале бугарск<strong>и</strong>те<br />
фаш<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>”. Само со таков пр<strong>и</strong>нц<strong>и</strong>п „можеме да ја врземе Македон<strong>и</strong>ја<br />
за себе“, зборувал М. Попов<strong>и</strong>ќ. Сретен Жујов<strong>и</strong>ќ, кој добро г<strong>и</strong><br />
познавал поранешн<strong>и</strong>те состојб<strong>и</strong>, забележал дека Македон<strong>и</strong>ја толку многу<br />
претрпела во Кралска Југослав<strong>и</strong>ја, така што е зачудувачк<strong>и</strong> што нема<br />
„повеќе појав<strong>и</strong> на шов<strong>и</strong>н<strong>и</strong>зам“.<br />
Меѓународн<strong>и</strong>от фактор, <strong>и</strong>сто така, не б<strong>и</strong>л наклонет кон незав<strong>и</strong>сно<br />
<strong>и</strong>л<strong>и</strong> <strong>и</strong>нтегрално решавање на македонското нац<strong>и</strong>онално прашање. Д<strong>и</strong>пломат<strong>и</strong>јата<br />
на Вел<strong>и</strong>ка Бр<strong>и</strong>тан<strong>и</strong>ја вложувала с<strong>и</strong>лн<strong>и</strong> напор<strong>и</strong> да г<strong>и</strong> спреч<strong>и</strong><br />
<strong>и</strong>нтеграт<strong>и</strong>вн<strong>и</strong>те процес<strong>и</strong> на македонск<strong>и</strong>от народ <strong>и</strong> неговата желба за<br />
форм<strong>и</strong>рање на незав<strong>и</strong>сна <strong>и</strong> суверена држава. Тер<strong>и</strong>тор<strong>и</strong>јалн<strong>и</strong>те промен<strong>и</strong><br />
на Балканот во <strong>и</strong>нтерес на една обед<strong>и</strong>нета македонска држава, бр<strong>и</strong>танската<br />
д<strong>и</strong>пломат<strong>и</strong>ја г<strong>и</strong> сметала за спрот<strong>и</strong>вн<strong>и</strong> на нејз<strong>и</strong>н<strong>и</strong>те стратешк<strong>и</strong><br />
<strong>и</strong>нтерес<strong>и</strong> на ова подрачје. Во овој пер<strong>и</strong>од, бр<strong>и</strong>танската д<strong>и</strong>пломат<strong>и</strong>ја го<br />
гледа опстојувањето на Македон<strong>и</strong>ја ед<strong>и</strong>нствено во рамк<strong>и</strong>те на Југослав<strong>и</strong>ја.<br />
Постоењето на Македон<strong>и</strong>ја во такв<strong>и</strong>те државн<strong>и</strong> рамк<strong>и</strong>, се сметало<br />
за гаранц<strong>и</strong>ја дека Бр<strong>и</strong>тан<strong>и</strong>ја ќе може да го контрол<strong>и</strong>ра „македонск<strong>и</strong>от<br />
с<strong>и</strong>ндром“ како загроза на Грц<strong>и</strong>ја.<br />
Vo prvite meseci po proglasuvaweto na DFM, pogolemiot<br />
del na ~lenovite na prviot Prezidium na ASNOM, rakovoden od<br />
Metodija Andonov-^ento, golem broj makedonski dejci i makedonskiot<br />
narod davale izrazen otpor na obidite na sojuznite organi<br />
od Belgrad za posilna centralizacija na Federacijata i postavuvale<br />
barawa za pogolema samostojnost na Republikata vo odnos na<br />
Federacijata. Toa bilo razbirlivo, bidej}i po brojnite okupacii,<br />
delbi, raseluvawa i odnaroduvawa, Makedoncite za prv pat<br />
vo sovremenata istorija formirale svoja dr`ava. Metodija Andonov-^ento,<br />
Panko Bra{narov, Pavel [atev, Dimitar <strong>и</strong> Густав<br />
Vlahov, Krste Germov, Vasil Ivanovski, Rizo Rizov, Aleksa<br />
Martulkov, Blagoj Haxi Panzov, Lazar Sokolov, Petre Piruze,<br />
Vladimir Pole`inoski, Венко Марковск<strong>и</strong> i drugi, нabrzo, zaradi<br />
nivn<strong>и</strong>те разл<strong>и</strong>чн<strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> поглед<strong>и</strong> <strong>и</strong> avtonomni stavovi po niza<br />
op{testveni pra{awa, bea staveni pod somne` i etiketirani<br />
kako „avtonomisti i separatisti“. Најголем<strong>и</strong>от дел беа репре-
Change language