Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
_________________________________________________________ 121<br />
4.<br />
Оценката на М<strong>и</strong>с<strong>и</strong>рков наполно можеме да ја пр<strong>и</strong>фат<strong>и</strong>ме <strong>и</strong><br />
денеска. Арх<strong>и</strong>вск<strong>и</strong>те <strong>и</strong> друг<strong>и</strong>те <strong>и</strong>стражувања г<strong>и</strong> потврд<strong>и</strong>ја негов<strong>и</strong>те<br />
навод<strong>и</strong> <strong>и</strong> сведоштва. Затоа <strong>и</strong> н<strong>и</strong> станува сосем разб<strong>и</strong>рл<strong>и</strong>ва жестоката<br />
реакц<strong>и</strong>ја на влад<strong>и</strong>н<strong>и</strong>от орган в. <strong>„Св</strong>обода“, кога по појавата на прв<strong>и</strong>от<br />
број на „Лоза“ г<strong>и</strong> согледа в<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>нск<strong>и</strong>те цел<strong>и</strong> <strong>и</strong> задач<strong>и</strong> на нејз<strong>и</strong>н<strong>и</strong>те <strong>и</strong>здавач<strong>и</strong><br />
<strong>и</strong> редактор<strong>и</strong> <strong>и</strong> јавно проговор<strong>и</strong>:<br />
„Луѓето овде <strong>и</strong>маат друг<strong>и</strong> цел<strong>и</strong> – п<strong>и</strong>шува <strong>„Св</strong>обода“ на 18 февруар<strong>и</strong><br />
1892 год<strong>и</strong>на, – да создадат нов л<strong>и</strong>тературен македонск<strong>и</strong> јаз<strong>и</strong>к...<br />
Следствено, прашањето се сведува кон стремежот да се воведе л<strong>и</strong>тературен<br />
сепарат<strong>и</strong>зам, којшто пр<strong>и</strong>родно го влече по себе <strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong>от. А<br />
пак тој стремеж е достатен за да г<strong>и</strong> наречеме создател<strong>и</strong>те на Младата<br />
македонска кн<strong>и</strong>жовна друж<strong>и</strong>на предавн<strong>и</strong>ц<strong>и</strong> на народното бугарско<br />
дело“ 25 .<br />
Многу појасно <strong>„Св</strong>обода“ г<strong>и</strong> <strong>и</strong>зраз<strong>и</strong> сво<strong>и</strong>те сознан<strong>и</strong>ја за македонск<strong>и</strong>те<br />
цел<strong>и</strong> кога сето тоа дв<strong>и</strong>жење го постав<strong>и</strong> во еден <strong>и</strong>стор<strong>и</strong>ск<strong>и</strong> контекст.<br />
„Впрочем, – вел<strong>и</strong> весн<strong>и</strong>кот – не за првпат меѓу Македонц<strong>и</strong>те се<br />
појавуваат ваков род пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> <strong>и</strong> л<strong>и</strong>тературн<strong>и</strong> флугер<strong>и</strong>. Ако помнењето<br />
не нè <strong>и</strong>зневер<strong>и</strong>ло, г. К. Шапкаров едно време, уште на сам<strong>и</strong>от почеток<br />
на преродбата на нац<strong>и</strong>оналната <strong>и</strong>деја кај Македонц<strong>и</strong>те, беше почнал да<br />
п<strong>и</strong>шува кн<strong>и</strong>шк<strong>и</strong> на македонското наречје. Негов<strong>и</strong>от план да создаде<br />
посебна македонска п<strong>и</strong>сменост пропадна, како што пропаѓа <strong>и</strong> секое<br />
непр<strong>и</strong>родно дело, <strong>и</strong> настојувањата му се погребаа во арх<strong>и</strong>в<strong>и</strong>те на<br />
вечноста...<br />
Кај стар<strong>и</strong>те дејц<strong>и</strong> што не учеле во бугарск<strong>и</strong> уч<strong>и</strong>л<strong>и</strong>шта, ам<strong>и</strong> во<br />
грчк<strong>и</strong>, каде што црпеле само омраза прот<strong>и</strong>в бугарското <strong>и</strong>ме, – кај такв<strong>и</strong>те<br />
луѓе појавувањето на <strong>и</strong>дејата за сепарат<strong>и</strong>зам во н<strong>и</strong>вн<strong>и</strong>те глав<strong>и</strong> е појава<br />
сн<strong>и</strong>сходл<strong>и</strong>ва, строго не можеш да ја осуд<strong>и</strong>ш. А ов<strong>и</strong>е господа Шаховц<strong>и</strong><br />
што се груп<strong>и</strong>рале околу Лоза, – за н<strong>и</strong>в што да м<strong>и</strong>сл<strong>и</strong> човек Неодамна,<br />
пред 6-7 год<strong>и</strong>н<strong>и</strong>, друг еден познат по пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong>те серсемлац<strong>и</strong> Македонец,<br />
прочуен<strong>и</strong>от Гулапчев, <strong>и</strong> тој беше започнал да го проповеда сепарат<strong>и</strong>змот<br />
меѓу Македонц<strong>и</strong>те, <strong>и</strong> тој <strong>и</strong>злезе со едно кн<strong>и</strong>жуле нап<strong>и</strong>шано на<br />
македонското наречје. Неговата м<strong>и</strong>лост, ако не се лажеме, ја почна оваа<br />
своја неславна дејност ... само затоа што го отпушт<strong>и</strong>ја од должноста<br />
уч<strong>и</strong>тел во една од државн<strong>и</strong>те г<strong>и</strong>мназ<strong>и</strong><strong>и</strong>. Но <strong>и</strong> на Гулапчев човек може да<br />
му прост<strong>и</strong>, како што му се проштава <strong>и</strong> на секое нетокму создан<strong>и</strong>е, на една<br />
лудет<strong>и</strong>на. Ам<strong>и</strong> за ов<strong>и</strong>е пр<strong>и</strong>јател<strong>и</strong> од Младата македонска кн<strong>и</strong>жовна<br />
друж<strong>и</strong>на, за н<strong>и</strong>в што да м<strong>и</strong>сл<strong>и</strong>ме Да се погледне на н<strong>и</strong>в сн<strong>и</strong>сходл<strong>и</strong>во –<br />
нема н<strong>и</strong>каква основа, зашто н<strong>и</strong>вната зла <strong>и</strong> пакосна намера многу остро<br />
б<strong>и</strong>е в оч<strong>и</strong>.<br />
Ус<strong>и</strong>лб<strong>и</strong>те на целата <strong>и</strong>нтел<strong>и</strong>генц<strong>и</strong>ја, – укажува <strong>„Св</strong>обода“ – на<br />
цел<strong>и</strong>от бугарск<strong>и</strong> народ засега се насочен<strong>и</strong> кон глува, бесшумна борба за<br />
25 <strong>„Св</strong>обода“, VI, 744, Соф<strong>и</strong>я, 18. II 1892, 3.
Change language