Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

Veselinka Labroska
OD OSOBENOSTITE
NA MAKEDONSKITE DIJALEKTI
Makedonskata jazi~na teritorija spored brojot i razli~nosta
na dijalektite poka`uva golema dijalektna razdrobenost.
Vakvata situacija e posledica na raznolikosta na terenot, na
slobodnoto razvivawe na dijalektite, neograni~eno od standard,
kako i na izoliraniot na~in na `iveewe, bez vlijanie na nekakov
kulturen ili administrativen centar, vo tekot na dolgite vekovi
na vtoriot milenium. Koga se formirale makedonskite dijalekti
Od pi{anite spomenici koi ni se dostapni za analiza mo`e
da se zaklu~i deka osnovnite karakteristiki na makedonskite
dijalekti se gradele vo periodot od XI do XV vek, taka {to vo XVI
vek ve}e imame edna slika na dijalektite koja e vo golema mera
izgradena (eden od dokazite e eden kosturski re~nik od XVI vek
pronajden od \aneli i Vajan vo koj{to se ocrtani osnovnite
karakteristiki na kosturskiot govor). Voedno, vo toj period se
izvr{ile i osnovnite kako fonetski taka i strukturni promeni
na makedonskiot jazik (sp. B. Vidoeski, 1998: 39). Se razbira, dijalektite
ne prestanuvaat da se menuvaat i do den denes, se razbira
denes vo pravec na konvergencija poradi vlijanieto na standardot.
Spored sovremenite nau~ni metodi na opredeluvawe na
jazi~nite oblasti so pomo{ na lingvisti~kata geografija, osnovopolo`nikot
na sovremenata makedonska dijalektologija, akademik
Bo`idar Vidoeski koj be{e i osnova~ na Oddelenieto za
dijalektologija vo Institutot kade {to jas rabotam, i moj profesor
i dolgogodi{en rakovoditel, izdeluva tri osnovni dijalektni
grupi: zapadno makedonsko nare~je, jugoisto~no makedonsko nare~je
i severno makedonsko nare~je ili severni makedonski govo-