Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
_________________________________________________________ 59<br />
tizam: bezizrazen = 'bez izraz', bezleben = 'bez leb', bezzloben =<br />
'bez zloba', nakup~en = 'na kup~e', nason~en = 'na sonce', v~ekanet,<br />
nena`ivean, obez`ivoten, obezli~en, obeznokten i sl.<br />
4. Pokraj upotrebata na standardnite prilozi, po primerot<br />
na postojnite zboroobrazuva~ki modeli se sozdavaat individualni<br />
prilo{ki spoevi, a naj~esto se upotrebuvaat prilozite<br />
dobieni so srasnuvawe me|u predlog i imenka, pridavka, prilog<br />
ili broj: nadu{a, naveter, nazamin, otkoren, otsrce, vdvoi,<br />
vtroi, nanesakan, iskrajsel, i prilozite obrazuvani od dve osnovi<br />
kako {to se: donemajkade, ednavodruga, kusovreme, nebroenipati,<br />
nemnoguvreme, ru~ekvreme, toapaktoa, togadamna, tojpaktpoj,<br />
tolku~udija, koj-od-kade, nadve-natri, napred-nazad, nogaza-noga,<br />
odvaj~ujno.<br />
* * *<br />
Vrskata so postarite zboroobrazuva~ki modeli najjasno se<br />
sogleduva preku religiozniot stil t.e. vo tekstovite na sovremen<br />
makedonski jazik so crkovna sodr`ina, kade {to arhaiziranite<br />
zboroobrazuva~ki modeli dobivaat stilska vrednost. Vo ramkite<br />
na ovie tekstovi se izdeluvaat nekolku tendencii vo odnos na<br />
zboroobrazuvaweto.<br />
1. Kaj imenkite golemata funkcionalnost na sufiksnite<br />
deverbativni imenki so apstraktno zna~ewe, dobieni so sufiksot<br />
-nie: spasenie, otkrovenie, isku{enie, pokajanie, o~ajanie. Aktueliziraweto<br />
na nekoi modeli {to se so pomala produktivnost<br />
vo sekojdnevniot jazi~en izraz (polnota, grevovnost, darbina,<br />
postojanstvo).<br />
Golem e brojot i na imenkite {to ozna~uvaat lica spored<br />
nekoj priznak izvedeni so sufiksot - nik: ugodnik, stradalnik,<br />
pravednik (spored analogija so gre{nik).<br />
Preku prefiksno-sufiksniot na~in izvedeni se pogolem<br />
broj zborovi od imenski osnovi. Se zabele`uva tendencijata kako<br />
osnovi na zborovite da se zemaat poarhai~nite leksemi (podnebesie,<br />
neverie).<br />
Kako najprepoznatliva jazi~na karakteristika na ovie<br />
tekstovi, sepak, se izdeluvaat slo`enite imenki, dobieni spored<br />
najrazli~ni zboroobrazuva~ki modeli. Nekoi od niv se sostaveni<br />
od dve imenki {to se spoeni kako rezultat na atributivnata<br />
funkcija na edna od imenkite: bogomislie < misli za boga,<br />
lixboqubie < qubov za lixbata, za li~noto (ubavoto), ~ovekoqubie<br />
< qubov sprema ~ovekot, likolivnica < livnica na likot<br />
(na karakterot). ^esti se i slo`enkite, vo koi prvata kompo-
Change language