Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
_________________________________________________________<br />
118<br />
гонења <strong>и</strong> прот<strong>и</strong>в студентството во В<strong>и</strong>шото уч<strong>и</strong>л<strong>и</strong>ште, ко<strong>и</strong> го засегнаа <strong>и</strong><br />
оној круг во којшто се вртев јас. Имено, 3-4 месец<strong>и</strong> пред речен<strong>и</strong>ов<br />
настан студент<strong>и</strong>те Македонц<strong>и</strong> се зазедовме да се орган<strong>и</strong>з<strong>и</strong>раме во <strong>и</strong>мето<br />
на <strong>и</strong>дејата да се самообразуваме <strong>и</strong> заемно да с<strong>и</strong> вл<strong>и</strong>јаеме за да се подготв<strong>и</strong>ме<br />
за задружна работа, кога бевме реш<strong>и</strong>ле по свршувањето на наук<strong>и</strong>те<br />
с<strong>и</strong>те да се пр<strong>и</strong>береме внатре во Македон<strong>и</strong>ја, б<strong>и</strong>дејќ<strong>и</strong> бевме сознале дека<br />
таму <strong>и</strong>ма потреба од <strong>и</strong>нтел<strong>и</strong>гентн<strong>и</strong> с<strong>и</strong>л<strong>и</strong>. Во овој <strong>и</strong>нт<strong>и</strong>мен круг веќе<br />
беше се пород<strong>и</strong>ла <strong>и</strong>дејата да се образува револуц<strong>и</strong>онерна орган<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ја...<br />
За друштвото што се токмевме да го орган<strong>и</strong>з<strong>и</strong>раме се <strong>и</strong>зработуваше<br />
прав<strong>и</strong>лн<strong>и</strong>к; во него беа назначен<strong>и</strong> цел<strong>и</strong>те на друштвото – <strong>и</strong>мено, научн<strong>и</strong><br />
цел<strong>и</strong>, а всушност целта беше да се подбереме за <strong>и</strong>дната работа во<br />
Македон<strong>и</strong>ја...“ 17 .<br />
Кое <strong>и</strong> какво б<strong>и</strong>ло тоа македонско друштво Нешто побл<strong>и</strong>зу нè<br />
<strong>и</strong>нформ<strong>и</strong>ра во тоа време најбл<strong>и</strong>скот другар на Даме Груев – пр<strong>и</strong>лепчанецот<br />
Д<strong>и</strong>м<strong>и</strong>тар М<strong>и</strong>рчев 18 , <strong>и</strong>сто така еден од бегалц<strong>и</strong>те-студент<strong>и</strong> од<br />
Белград. Во сво<strong>и</strong>те кратк<strong>и</strong> спомен<strong>и</strong> за овој момент од дејноста на<br />
Груев, М<strong>и</strong>рчев раскажува како т<strong>и</strong>е со Дамета, како студент<strong>и</strong>, шетајќ<strong>и</strong><br />
вечерта на 15 март 1891 год<strong>и</strong>на ја дознале веста за уб<strong>и</strong>ството на<br />
м<strong>и</strong>н<strong>и</strong>стерот Белчев што б<strong>и</strong>л погоден „по грешка“, зашто целта на<br />
атентаторот б<strong>и</strong>ла да го уб<strong>и</strong>е Ст. Стамболов што одел заедно со Белчева.<br />
Само 3-4 дена по овој атентат од В<strong>и</strong>шото уч<strong>и</strong>л<strong>и</strong>ште б<strong>и</strong>ле уапсен<strong>и</strong> „членов<strong>и</strong>те<br />
на соц<strong>и</strong>јал<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чкото друштво „Нов ж<strong>и</strong>вот“, меѓу ко<strong>и</strong> б<strong>и</strong>л <strong>и</strong><br />
Груев. „Н<strong>и</strong>е со Даме – сведоч<strong>и</strong> М<strong>и</strong>рчев – ж<strong>и</strong>веевме 2½ год<strong>и</strong>н<strong>и</strong> во една<br />
соба; бевме неразделн<strong>и</strong>. Се храневме заедно, што <strong>и</strong> да правевме – го<br />
правевме заедно; заедно го посетувавме ,Нов ж<strong>и</strong>вот‘ <strong>и</strong> др., н<strong>и</strong>е бевме <strong>и</strong><br />
<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>јатор<strong>и</strong>те за создавање студентско друштво. И не само тоа. Во<br />
вечерното уч<strong>и</strong>л<strong>и</strong>ште основано од ,Нов ж<strong>и</strong>вот‘ само н<strong>и</strong>е со него од с<strong>и</strong>те<br />
наш<strong>и</strong> студент<strong>и</strong> бевме уч<strong>и</strong>тел<strong>и</strong> во него. Бевме уч<strong>и</strong>тел<strong>и</strong> со цел не само<br />
ч<strong>и</strong>сто просветна, туку <strong>и</strong> со желба да подготвуваме од наш<strong>и</strong>те земјац<strong>и</strong><br />
борц<strong>и</strong> за <strong>и</strong>дното револуц<strong>и</strong>онерно дело, зашто учен<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>те – работн<strong>и</strong>ц<strong>и</strong> во<br />
вечерното уч<strong>и</strong>л<strong>и</strong>ште – реч<strong>и</strong>с<strong>и</strong> с<strong>и</strong>те беа од Македон<strong>и</strong>ја, ко<strong>и</strong>што з<strong>и</strong>ме се<br />
враќаа по сво<strong>и</strong>те домов<strong>и</strong>“ 19 .<br />
Во ова сведоштво важн<strong>и</strong> се тр<strong>и</strong> работ<strong>и</strong>.<br />
Прво, треба да се разјасн<strong>и</strong> сушт<strong>и</strong>ната на соц<strong>и</strong>јал<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чкото друштво<br />
„Нов ж<strong>и</strong>вот“ што беше форм<strong>и</strong>рано во Соф<strong>и</strong>ја во времето кога беше<br />
основана <strong>и</strong> првата Соц<strong>и</strong>јалдемократска парт<strong>и</strong>ја во Бугар<strong>и</strong>ја. Меѓу<br />
негов<strong>и</strong>те членов<strong>и</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>и</strong>ст<strong>и</strong> мноз<strong>и</strong>на б<strong>и</strong>ле од Македон<strong>и</strong>ја.<br />
17 Дамянъ Груевъ, Кратк<strong>и</strong> б5ограф<strong>и</strong>ческ<strong>и</strong> б5л5жк<strong>и</strong> за ж<strong>и</strong>вота <strong>и</strong> деятелностьта<br />
му, <strong>и</strong>звлечен<strong>и</strong> <strong>и</strong>зъ мемоар<strong>и</strong>тy му. Отъ, Д-ръ Люб. М<strong>и</strong>лет<strong>и</strong>чъ, професоръ въ<br />
Ун<strong>и</strong>верс<strong>и</strong>тета, „Македоно-Одр<strong>и</strong>нск<strong>и</strong> Пр5гледъ“, II, 30, Соф<strong>и</strong>я, 11. III 1907, 467.<br />
18 Д<strong>и</strong>м<strong>и</strong>тар М<strong>и</strong>рчев, Спомен<strong>и</strong>. Предговор <strong>и</strong> редакц<strong>и</strong>ја д-р Зоран Тодоровск<strong>и</strong>,<br />
ДАРМ, Скопје, 2010.<br />
19<br />
Д. М<strong>и</strong>рчевъ, Даме Груевъ (Ед<strong>и</strong>нъ вел<strong>и</strong>чавъ жестъ), „Илюстрац<strong>и</strong>я<br />
Ил<strong>и</strong>ндень“, I, 1, Соф<strong>и</strong>я, 1927, 7-8.
Change language