Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
_________________________________________________________ 141<br />
орган<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рањето на Првото заседан<strong>и</strong>е на АСНОМ, особена улога од<strong>и</strong>гра<br />
Ин<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>јат<strong>и</strong>вн<strong>и</strong>от одбор (ИО) за св<strong>и</strong>кување АСНОМ, на чело со Метод<strong>и</strong>ја<br />
Андонов-Ченто, форм<strong>и</strong>ран на слободната тер<strong>и</strong>тор<strong>и</strong>ја во Западна<br />
Македон<strong>и</strong>ја, во ноемвр<strong>и</strong> 1943 год<strong>и</strong>на.<br />
Не откажувајќ<strong>и</strong> се од правото на самоопределување <strong>и</strong> обед<strong>и</strong>нување,<br />
делегац<strong>и</strong>ја на ИО, во состав: Метод<strong>и</strong>ја Андонов-Ченто, Емануел<br />
Чучков <strong>и</strong> <strong>К<strong>и</strong>р<strong>и</strong>л</strong> Петрушев, од<strong>и</strong> на островот В<strong>и</strong>с кај Претседателот<br />
на Нац<strong>и</strong>оналн<strong>и</strong>от ком<strong>и</strong>тет на ослободувањето на Југослав<strong>и</strong>ја, Јос<strong>и</strong>п<br />
Броз-Т<strong>и</strong>то каде го поставува прашањето за обед<strong>и</strong>нување на македонск<strong>и</strong>от<br />
народ (24 јун<strong>и</strong> 1944). Јос<strong>и</strong>п Броз декларат<strong>и</strong>вно г<strong>и</strong> поддржал<br />
барањата за обед<strong>и</strong>нување на македонск<strong>и</strong>от народ како „негово трајно<br />
право“, но зарад<strong>и</strong> постојната меѓународна положба, се <strong>и</strong>зјасн<strong>и</strong>л дека б<strong>и</strong><br />
б<strong>и</strong>ло преурането поставувањето на тоа прашање („зашто б<strong>и</strong> се довела<br />
во неповолна положба Македон<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> Југослав<strong>и</strong>ја“) 5 .<br />
На 2 август 1944 год<strong>и</strong>на, на ден Ил<strong>и</strong>нден, во манаст<strong>и</strong>рот Св.<br />
Прохор Пч<strong>и</strong>нск<strong>и</strong>, Кумановско, беше одржано Првото заседан<strong>и</strong>е на<br />
АСНОМ на кое беше прогласена Демократска Федерална Македон<strong>и</strong>ја –<br />
првата современа држава на македонск<strong>и</strong>от народ. Истовремено беше<br />
<strong>и</strong>збран През<strong>и</strong>д<strong>и</strong>ум (Претседателство) на АСНОМ на чело со Метод<strong>и</strong>ја<br />
Андонов – Ченто.<br />
Одржувањето на Првото заседан<strong>и</strong>е на АСНОМ, како <strong>и</strong> конст<strong>и</strong>ту<strong>и</strong>рањето<br />
на македонската држава пред<strong>и</strong>зв<strong>и</strong>кало вознем<strong>и</strong>реност кај<br />
повеќе пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> групац<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>и</strong> поед<strong>и</strong>нц<strong>и</strong> ко<strong>и</strong> не сакале да го пр<strong>и</strong>фатат<br />
нов<strong>и</strong>от федерален статус на ДФМ <strong>и</strong> посебноста <strong>и</strong> рамноправноста на<br />
5 Втората светска војна со целата нејз<strong>и</strong>на комплексност нем<strong>и</strong>новно донесе промен<strong>и</strong> во<br />
однос на нос<strong>и</strong>тел<strong>и</strong>те на борбата за реал<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рање на нац<strong>и</strong>оналн<strong>и</strong>те стремеж<strong>и</strong> на југословенск<strong>и</strong>те<br />
народ<strong>и</strong>. Пр<strong>и</strong>тоа, наместо нац<strong>и</strong>оналната буржоаз<strong>и</strong>ја која беше развластена <strong>и</strong><br />
пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> отстранета (<strong>и</strong>л<strong>и</strong> пак друг<strong>и</strong> нац<strong>и</strong>оналноослобод<strong>и</strong>телн<strong>и</strong> субјект<strong>и</strong>) разрешувањето<br />
на нац<strong>и</strong>оналното прашање го презедоа комун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>те. Восп<strong>и</strong>туван<strong>и</strong> во ком<strong>и</strong>нтерновск<strong>и</strong><br />
дух, наспрот<strong>и</strong> нац<strong>и</strong>онал<strong>и</strong>змот <strong>и</strong> нац<strong>и</strong>оналн<strong>и</strong>те <strong>и</strong>нтерес<strong>и</strong> <strong>и</strong> <strong>и</strong>дент<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>кац<strong>и</strong>ја,<br />
комун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>те го плас<strong>и</strong>раа <strong>и</strong>нтернац<strong>и</strong>онал<strong>и</strong>змот <strong>и</strong> класната борба во која класното се<br />
наметна над нац<strong>и</strong>оналното. Врз таа основна <strong>и</strong>деолошка оска се случ<strong>и</strong> <strong>и</strong> прв<strong>и</strong>от суд<strong>и</strong>р<br />
помеѓу <strong>и</strong>нтерес<strong>и</strong>те (односно цел<strong>и</strong>те) на најв<strong>и</strong>сокото раководство на КПЈ од една <strong>и</strong><br />
Македонц<strong>и</strong>те (комун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong> <strong>и</strong> некомун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>), од друга страна, ко<strong>и</strong> се залагаа за <strong>и</strong>нтегрално<br />
решавање на македонското нац<strong>и</strong>онално прашање преку обед<strong>и</strong>нување на македонск<strong>и</strong>от<br />
народ <strong>и</strong> негово државотворно конст<strong>и</strong>ту<strong>и</strong>рање. Централн<strong>и</strong>те раководн<strong>и</strong> кадр<strong>и</strong> на КПЈ<br />
бараа од Македонц<strong>и</strong>те во делов<strong>и</strong>те на Македон<strong>и</strong>ја пр<strong>и</strong>клучен<strong>и</strong> кон Бугар<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> Грц<strong>и</strong>ја да<br />
водат револуц<strong>и</strong>онерна (класна) борба под раководството на комун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чк<strong>и</strong>те парт<strong>и</strong><strong>и</strong> на<br />
Бугар<strong>и</strong>ја (БРП-комун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>) <strong>и</strong> Грц<strong>и</strong>ја (КПГ). Така, разрешувањето на македонското<br />
нац<strong>и</strong>онално прашање се сведе на класно прашање, на прашање кое треба да се разреш<strong>и</strong><br />
со победата на соц<strong>и</strong>јал<strong>и</strong>змот во секоја од т<strong>и</strong>е држав<strong>и</strong>, а македонск<strong>и</strong>от народ наместо<br />
обед<strong>и</strong>нување, да доб<strong>и</strong>е статус на пр<strong>и</strong>знаена нац<strong>и</strong>ја (јаз<strong>и</strong>к, култура). Со тоа всушност<br />
беше јасно дека КПЈ го пр<strong>и</strong>фаќа статус-квото на Балканот во однос на македонското<br />
прашање, нудејќ<strong>и</strong> му на делот од македонск<strong>и</strong>от народ рамноправност со друг<strong>и</strong>те<br />
народ<strong>и</strong> во Југослав<strong>и</strong>ја, кое беше <strong>и</strong>наугур<strong>и</strong>рано <strong>и</strong> во одлук<strong>и</strong>те на Второто заседан<strong>и</strong>е на<br />
АВНОЈ.
Change language