Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
_________________________________________________________<br />
140<br />
Земајќ<strong>и</strong> курс за вооружена борба прот<strong>и</strong>в окупаторот, повеќето<br />
раководн<strong>и</strong> кадр<strong>и</strong> во Македон<strong>и</strong>ја, а особено Кузман Јос<strong>и</strong>фовск<strong>и</strong>-П<strong>и</strong>ту<br />
(1915-1944) работеа <strong>и</strong> врз понатамошното <strong>и</strong>зградување на платформата<br />
на македонското нац<strong>и</strong>онално-ослобод<strong>и</strong>телно дв<strong>и</strong>жење. Иако се поздравува<br />
борбата на с<strong>и</strong>те народ<strong>и</strong> од Југослав<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> на братск<strong>и</strong>от бугарск<strong>и</strong><br />
народ, акцентот се става на тоа дека македонск<strong>и</strong>от народ треба да се<br />
ослобод<strong>и</strong> сам, со сопствен<strong>и</strong> с<strong>и</strong>л<strong>и</strong> <strong>и</strong> дека покрај с<strong>и</strong>те сојузн<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>, само<br />
така ќе го стекне правото на самоопределување. Македонск<strong>и</strong>от народ<br />
се трет<strong>и</strong>ра како еден од слободољуб<strong>и</strong>в<strong>и</strong>те балканск<strong>и</strong> народ<strong>и</strong>, а разрешувањето<br />
на македонското нац<strong>и</strong>онално прашање како балканско прашање,<br />
а не <strong>и</strong>склуч<strong>и</strong>во југословенско прашање.<br />
Со доаѓањето на Светозар Вукманов<strong>и</strong>ќ-Темпо (1912-2000) во<br />
Македон<strong>и</strong>ја, како делегат со „вонредн<strong>и</strong> овластувања“, доб<strong>и</strong>ен<strong>и</strong> од<br />
врховн<strong>и</strong>от командант на НОВ <strong>и</strong> ПОЈ Јос<strong>и</strong>п Броз-Т<strong>и</strong>то <strong>и</strong> со под неговото<br />
упорно наметнување започнува да се променува дотогашната македонска<br />
платформа. Тој, во февруар<strong>и</strong> 1943 год<strong>и</strong>на, во Скопје проглас<strong>и</strong>л<br />
„самостојност“ на Комун<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чката парт<strong>и</strong>ја на Македон<strong>и</strong>ја во составот<br />
на КПЈ, а на состанокот во Тетово, на 19 март 1943 год<strong>и</strong>на е <strong>и</strong>збран <strong>и</strong><br />
Централен ком<strong>и</strong>тет на ч<strong>и</strong>е чело, во отсуство б<strong>и</strong>л поставен Лазар Кол<strong>и</strong>шевск<strong>и</strong>.<br />
Кол<strong>и</strong>шевск<strong>и</strong> дошол во август 1941 год<strong>и</strong>на од Срб<strong>и</strong>ја во Македон<strong>и</strong>ја<br />
(како српск<strong>и</strong> кадар од Крагуевската парт<strong>и</strong>ска орган<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ја), а во<br />
пер<strong>и</strong>одот од ноемвр<strong>и</strong> 1941 до септемвр<strong>и</strong> 1944 год<strong>и</strong>на б<strong>и</strong>л во затвор во<br />
Бугар<strong>и</strong>ја. Со такв<strong>и</strong>от <strong>и</strong>збор, всушност, Темпо се наметнал да раковод<strong>и</strong><br />
со ЦК КПМ. Негова основна цел б<strong>и</strong>ла да ја пренасоч<strong>и</strong> македонската<br />
платформа од „Слободна Македон<strong>и</strong>ја во слободен Балкан“, во југословенска<br />
платформа „Слободна Македон<strong>и</strong>ја во слободна Југослав<strong>и</strong>ја“.<br />
Состојб<strong>и</strong>те на фронтов<strong>и</strong>те во светот <strong>и</strong> напредокот на НОВ во<br />
Југослав<strong>и</strong>ја, овозмож<strong>и</strong>ле ВШ на НОВ <strong>и</strong> ПОЈ на чело со Јос<strong>и</strong>п Броз –<br />
Т<strong>и</strong>то да преземе конкретн<strong>и</strong> чекор<strong>и</strong> за редеф<strong>и</strong>н<strong>и</strong>рање на прва Југослав<strong>и</strong>ја.<br />
Така, на 29. XI 1943 год<strong>и</strong>на, во Јајце (Босна) се одржа Второто<br />
заседан<strong>и</strong>е на АВНОЈ, на кое, меѓу другото, беше донесена одлука Југослав<strong>и</strong>ја<br />
да се <strong>и</strong>зград<strong>и</strong> како демократска федерат<strong>и</strong>вна држава на рамноправн<strong>и</strong><br />
народ<strong>и</strong>, со федералн<strong>и</strong>те ед<strong>и</strong>н<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>: Срб<strong>и</strong>ја, Хрватска, Словен<strong>и</strong>ја,<br />
Македон<strong>и</strong>ја, Босна <strong>и</strong> Херцегов<strong>и</strong>на <strong>и</strong> Црна Гора. Така, во самото основање,<br />
развојот на југословенската федерац<strong>и</strong>ја го карактер<strong>и</strong>з<strong>и</strong>ра создавање<br />
на федерац<strong>и</strong>ја на нац<strong>и</strong>онален пр<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>п, со <strong>и</strong>склучок на Босна <strong>и</strong><br />
Херцегов<strong>и</strong>на. Конст<strong>и</strong>тут<strong>и</strong>вн<strong>и</strong> народ<strong>и</strong> на новата Демократска Федерат<strong>и</strong>вна<br />
Југослав<strong>и</strong>ја беа он<strong>и</strong>е народ<strong>и</strong> ко<strong>и</strong> немаа своја мат<strong>и</strong>чна држава<br />
надвор од гран<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>те на Југослав<strong>и</strong>ја.<br />
Така, учествувајќ<strong>и</strong> во големата ант<strong>и</strong>фаш<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чка борба, во текот<br />
на Втората светска војна, македонск<strong>и</strong>от народ од т.н. вардарск<strong>и</strong> дел на<br />
Македон<strong>и</strong>ја стана конст<strong>и</strong>тут<strong>и</strong>вен субјект на новата југословенска<br />
држава. Следн<strong>и</strong>от чекор беше св<strong>и</strong>кување <strong>и</strong> одржување на Ант<strong>и</strong>фаш<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чкото<br />
собран<strong>и</strong>е на народното ослободување на Македон<strong>и</strong>ја. Во
Change language