Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

_________________________________________________________
130
ствувања за заемна солидарност, нема народност, па колку и да имало
тука: јазично единство, племенско единство и религиозно единство“ 49 .
8.
Прозниот состав на П. Попарсов „На Мокров“ има посебно место
и значење во македонската литературна историја: 1) тоа е литературно
дело на еден од најистакнатите македонски национални дејци; 2)
прозата има уметнички и идејно-естетски вредности што допрва ќе
бидат предмет на нашата литературноисториска оценка; 3) таа се
појавува во сп. „Лоза“ како предвесник на Мисирковата епоха; 4) во
расказот се отсликува македонската реалност (во родниот крај на
авторот) и се укажува на единствениот излез – револуционерната борба
за народната слобода; 5) покрај авторовиот „лозарски“ македонскобугарски
јазик, добар дел од раскажувањето е предадено на убав македонски
јазик, со што во извесна смисла се вклопува во синџирот на
традицијата за употребата на дијалошкиот јазик на јунаците на народен
говор и воспоставува директна кореспонденција со „Прошедба“ на Рајко
Жинзифов и со многубројните прозни книшки што се појавија во
последната деценија на XIX век, и 6) во расказот, покрај „лозарската“
азбука, во македонскиот текст се употребува и формата на графемите за
меките македонски консонанти што ја презема и Крсте Мисирков 11
години подоцна во книгата „За македонцките работи“.
Во досегашните пишувања за оформувањето на современата
македонска азбука скоро секогаш заслугата му ја припишуваме исклучиво
на К. П. Мисирков. Се разбира, тоа не е неточно – ако се гледа
азбуката како целосен систем. Имено Мисирков прв го изгради и прв
практично го приложи комплетниот графиски систем на македонскиот
современ литературен јазик во печатен текст што имаше силно влијание
врз современиците и големо значење за следбениците. Меѓутоа, тоа
„комплексно решавање“ е резултат и на една развојна линија на нашата
писмена реч од XIX век што претставува и индивидуален акт на мнозина
наши дејци.
Во случајов е значајно да истакнеме дека ни графискиот лик на
карактеристичните македонски меки гласови к’ г’ н’ л' не е творба на К.
Мисирков, иако тој во својот „Вардар“ (1905) го усоврши тој лик и го
даде најправилното решение на системот на ликовите на овие
палатални македонски графеми.
Овде меѓутоа, треба да укажеме дека подоцна (и во едно подруго
време) и еден друг „лозар“ дојде до решенија на карактеристичните
македонски графеми што во извесна смисла и му претходат на Мисирков.
Бегалецот од Солун во Белгард и потоа од Белград во Софија
Димитар Мирчев беше заедно со Даме Груев основачот на Младата
49 На истото место, 56-57.