Предавања 2011 - Универзитет „Св. Кирил и Методиј“

_________________________________________________________
82
4.
Спуштајќи го, сепак, интензитетот на помалку или повеќе
непотребната, но се чини во моментов тешко надминлива патетична
подигнатост, на стварната почва ќе застанеме со општопознатата
информација дека еден можен дел од непосредно пред тоа собраните
материјали за Зборникот, Константин ги понесе со себе веќе при
заминувањето на студии во Русија во ноември 1856 година. Останатиот
и веројатно поголем дел, резултат на по враќањето од патувањата по
Херцеговина, Босна, Војводина и Србија на оваа дејност поинтензивно
посветениот Димитрија, континуирано му беше доставуван во неколкуте
наредни години. Константин, пак, паралелно со неговите студии,
беше веројатно најцелосно преокупиран со тој материјал. Работеше врз
неговото систематизирање и редактирање, а истовремено упорно
бараше можности и за негово објавување во Москва. За можноста за
тоа во Македонија, нели, нема што да се зборува.
Проучувачите на Миладиновци, проучувачите на нивната преродбенска
и творечка дејност, а особено на Зборникот, одамна ги детектираа
тогашните руски државни институции или граѓански здруженија
кон кои безуспешно се обраќаше Константин барајќи го, како што ќе се
покаже, дури и во Русија тогаш невозможно можниот финансиер за
објавување, односно за дефинитивна реализација на големиот фолклористички
и национално-културен корпус на македонскиот народен
гениј. Спротивно на многуте дотогашни сознанија и претпоставки, пред
веќе половина век, академикот Д. Митрев, во неговата извонредно
значајна студија „По трагите од подвигот на Миладиновци“ нашироко
и аналитички го елаборираше пред сè ова прашање. Резултатите од
неговиот егзегетички пристап кон тогашните меѓународни односи, а
особено кон источната политика на Русија, го даваат вистинскиот одговор,
односно разрешницата на јазолното прашање – зошто во Москва
не се реализира објавувањето на оваа за македонскиот народ тогаш
толку многу значајна публикација.
Бидејќи зад неуспехот на Константина да го објави Зборникот
во Москва не е останат никаков за научна анализа релевантен архивски
материјал (поради што, во извесна смисла, тоа прашање секогаш ќе
биде отворено и за натамошни истражувања), за да дојде до еден како
за неговото аналитичко љубопитство, така и за науката сосема задоволувачки
и соодветен резултат, покрај поранешните мислења на вистински
респектабилни имиња во миладинологијата, на строга логика и
научна анализа Митрев ги подвргнува уште и сите познати искажувања
на Константиновите пријатели и современици. Тоа се личности од
неговото московско окружување, тоа се оние кои, директно или индиректно,
и самите ја допираат оваа дотогаш неразрешена, ако не и скоро
неразрешлива енигма.