Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

voor ‘de sjot onder de poep’ soms.’ (projectleider Greet,
INT01) Begeleiders moeten weliswaar bekommerd zijn
om de veelvuldige problemen van jongeren, persoonlijk
en in hun sociale omgeving, maar ze mogen niet
in de valkuil trappen om jongeren in een slachtofferrol
te duwen of er bovenmatig bezorgd mee om te gaan,
het ‘pamperen’ zoals in het deeltijds onderwijs vaak
schamper wordt gezegd (zie ook 3.3.4 over ‘grensbewaking’).
Of zoals een jongerenbegeleider het uitdrukt:
’Gekwetst zijn als jongere betekent niet dat ge een grote
mond moet hebben. Ge kunt daar wel een verklaring voor
zoeken maar zoiets goedpraten doet ge beter niet. Het doel is
dat ze moeten leren geen grote mond op te zetten tegen hun
baas. ’ (VT-begeleider Dominique, INT12)
Een tewerkstellingsbegeleider die veel in aanraking
komt in haar centrum (CDO Don Bosco Woluwe,
toeleider binnen OP-stap) met alleenstaande anderstalige
nieuwkomersjongeren drukt het als volgt uit: ‘Ze
hebben allemaal wel iets. We gaan niet roeren in die pot van
problemen. We zeggen niet: ocharme, ge zijt hier alleen in
België, in het Klein Kasteeltje. Neen, we zeggen: ge moet uw
situatie in eigen handen nemen. Als ge werkt, verdient ge
8 Duidelijk perspectief op aansluiting/vervolgtraject (‘niet stilvallen’)
Ruelens wijst op het belang van een continu traject
in het systeem van afwisselend leren en werken, een
perspectief, een totaaltraject als middel tot activering
van jongeren ((Ruelens 2004: 11). Het voltijds engagement
moet blijvend worden bewaakt zodat jongeren op
geen enkel ogenblik kunnen stilvallen (INT19), opdat
er geen gat valt in het traject (INT07).
Concreet betekent dit dat jongeren die in een voortraject
instappen een duidelijk, realistisch en zinvol
perspectief krijgen op aansluiting naar een volgende
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
geld en kunt ge alleen gaan wonen.’ (tewerkstellingsbegeleider
Linda, INT27)
Dat betekent niet betuttelen, overbeschermen, overproblematiseren
maar confronteren, uitdagen, grenzen
verleggen… Getuige de uitspraak van een andere
tewerkstellingsbegeleider: ‘Bewijs maar eens dat je het
kunt. Hoe sneller je het doet, hoe sneller je hier ook weg kan.’
(INT19). Jongeren moeten in dat verband de boodschap
krijgen dat ze niet te snel mogen opgeven, zo
beweert een VT-coördinator. De ‘fout’ die vele scholen
en vormingsorganisaties maken is dat ze de neiging
hebben te veel te focussen op problemen, te veel begrip
hebben voor de jongeren. Werken is voor deeltijds
lerende jongeren een belangrijke kapstok in het leven.
De boodschap naar jongeren moet zijn: ‘Blijf werken!
Ook al zijn er thuis, op school problemen’ (VT-coördinator
Luk, INT07).
Kortom, de kunst voor begeleiders van voortrajecters
bestaat erin een gezonde middenweg te vinden tussen
betrokkenheid en distantie, leiden en begeleiden, verleiden
en verplichten (vgl. Reed 2003, Komduur 2005).
Alle actoren VT-coördinatoren VT-begeleiders Toeleiders
8 3 2 3
(INT03, INT05, INT07, INT17, INT19, INT20, INT23, INT25)
schakel in hun traject (een plaats in een brugproject,
een arbeidscontract). Dit werkt voor hen als een beloning
voor hun inzet en inspanning en spoort hen aan
daadwerkelijk in het voortraject aan de slag te gaan.
Wie zijn of haar voortraject met goed gevolg aflegt,
krijgt een kans om zich in een nieuwe, minder beschermende
situatie te bewijzen.
116