Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

Figuur 3.1 Vereiste competenties voor de huisschilder
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
Volgens de werkgevers Volgens de werknemers
1 Netjes en beschaafd zijn (93%)
2 Samenwerken met collega’s (89%)
3 Omgaan met opbouwende kritiek (75%)
4 Loyaal naar het bedrijf zijn (70%)
5 Ambassadeur van het bedrijf zijn (65%)
6 Gestructureerd werken (62%)
7 Aan klant het wat en waarom kunnen
uitleggen (62%)
8 Kennis van materialen (57%)
9 Verantwoorden van uren (57%)
10 Werk ziet er gelikt uit (53%)
1 Kennis van materialen
2 Vak in de vingers hebben
3 Kunnen omgaan met opbouwende kritiek
4 Loyaal naar het bedrijf zijn
5 Ambassadeur van het bedrijf zijn
6 Netjes en beschaafd zijn
7 Aan klant het wat en waarom kunnen
uitleggen
8 Kunnen samenwerken met collega’s
9 Vooruit denken
10 Alles in één keer goed
Bron: Onderzoeksverslag Actualisatie Opleidingen Schilders, Waddinxveen: SVS, 2002, p.19 (overgenomen uit Geurts & Meijers 2006: 4)
In dit verband verwachten werknemers ook niet
langer dat scholen vakbekwame arbeidskrachten kant
en klaar afleveren. Bepaalde kennis en vaardigheden
kunnen immers gemakkelijker en beter op de werkvloer
worden aangeleerd, ook al omdat scholen niet
om de haverklap hun programma’s kunnen aanpassen
aan de snel veranderende functie-inhouden op de
arbeidsmarkt.
Als je de soft skills als bestanddeel van beroepscompetentie
nader beschouwt, valt ook de gelijkenis
in het oog met competenties die burgers nodig hebben
om te participeren in de dialoog en besluitvorming
van een democratische samenleving (Wardekker
2005; ten Dam & Volman 2000). Wim Wardekker
wijst op dit verband tussen beroepscompetentie en
burgerschapscompetentie:
‘In ieder beroep gaat het er evenzeer om dat je op een
zodanige manier met collega’s, cliënten, managers weet om
te gaan dat die je accepteren als lid van de beroepsgroep en
van hun arbeidsorganisatie. Dat heeft dus niet alleen een
technische, maar ook een menselijke kant. […] Technische
competentie moet dus worden aangevuld met zulke zaken
als: bereidheid en vaardigheid tot dialoog en de inzet om die
dialoog mogelijk te maken en gaande te houden; een kritisch
onderzoekende houding en de inzet om te reflecteren op wat
je aan het doen bent; de bereidheid om verantwoordelijkheid
te nemen voor je handelen en de consequenties daarvan, ook
in het grotere verband van de organisatie waarin je werkt.
Kortom, het gaat precies om de inzet van je persoonlijkheid
in je werk. En die inzet is geen andere dan die je buiten je
werk zou moeten vertonen.’ (Wardekker 2005: 4).
Een herziening van de wijze waarop het (deeltijds)
beroepsonderwijs leerlingen voorbereidt op nieuwe
werksituaties, maar eveneens op actieve participatie in
de burgersamenleving, vormt een aanzienlijke pedagogische
uitdaging voor beleidsmakers en practici in de
komende jaren (Geurts & Meijers 2006; Mulder 2003;
Vandenbroucke 2004, 2007a).
2.1.3 spanningsvelden
Het vormgeven van voortrajecten is een van de scha-
kels in het vernieuwingsproces van het systeem van
alternerend leren en werken. Na jaren van zoeken en
experimenteren is het tijdstip voor mainstreaming van
voortrajecten binnen het totale systeem van gecombineerd
leren en werken aangebroken.
In dit proces van vernieuwing en mainstreaming
onderscheid ik drie spanningsvelden.
1 Een spanningveld op het niveau van de doelgroep:
de kloof tussen wat wenselijk is en wat mogelijk of
haalbaar is bij de doelgroep van jongeren
2 Een spanningsveld op het niveau van modelontwikkeling:
spanningen tussen verschillende concurrerende
praktijkmodellen, het zoeken van een evenwicht
tussen eenheid en verscheidenheid
3 Een spanningsveld op het niveau van coördinatie,
37