Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

aanleiding van een volgwerkdag in een houtzagerij uit-
eindelijk ook als arbeider aangenomen (INT10, INT07).
Strategie 4 Werkomgeving in het voortraject
(werk -> voortraject)
De tweede strategie volgt de omgekeerde weg en
brengt het werk naar het voortraject door gesimuleerde
werksituaties ‘in te bedden’ in authentieke vormingsactiviteiten.
Ik geef hiervan één praktijkvoorbeeld.
Praktijkvoorbeeld 8: De leeronderneming
(OP-stap Aalst & Woluwe)
Een van de vier pijlers in het OP-stap-project is
gestoeld op het concept van de Leeronderneming. Dit
concept wordt in Vlaanderen ontwikkeld door UNIZO
en wordt ook in het DBSO geïmplementeerd. Het Projectencentrum
Don Bosco koos ervoor de Leeronderneming
bij wijze van experiment in zijn voortrajecten
in te bouwen. UNIZO is onderaannemer in het project.
De begeleiders van OP-stap kunnen dus rekenen op de
steun en begeleiding van UNIZO Stichting Onderwijs
& Ondernemen.
Op de website http://www.ondernemendeschool.
be is een omschrijving van De Leeronderneming terug
te vinden. De Leeronderneming is een echte onderneming,
opgericht en beheerd door leerlingen. De
leerlingen kiezen een assortiment van producten of
diensten, binnen hun studierichting en bouwen een
onderneming uit gedurende het hele schooljaar. Zo
ontwikkelen de leerlingen in de Leeronderneming
competenties noodzakelijk voor het ondernemerschap.
De Leeronderneming is gestoeld op het model van een
klein bedrijf of een KMO. De leerlingen zoeken zelf
leveranciers, richten hun ruimte in, maken de boekhouding
op, organiseren regelmatig promotieacties…
Ze kruipen als het ware in de huid van de polyvalente
ondernemer, waarbij elke leerling alle taken doorloopt,
zoals een echte zelfstandige ondernemer.
In het deeltijds beroepssecundair onderwijs stimuleert
de Leeronderneming ondernemingszin bij jongeren.
Aan de hand van een herkenbaar verhaal ontdekken
de leerlingen welke stappen ze allemaal kunnen
ondernemen om een eigen zaak te kunnen oprichten.
Deze stappen passen ze zelf toe bij hun eigen Leeronderneming.
Omdat de Leeronderneming een echt be-
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
drijf is, zijn de leerlingen een jaar lang gemotiveerd. De
leerlingen krijgen de kans om hun kennis toe te passen
op de economische realiteit. Daarnaast worden ze op
een realistische manier in contact gebracht met werken
en ondernemen.
De begeleiders stellen de taakverdeling zo op, dat
alle leerlingen alle taken binnen de Leeronderneming
doorlopen. Zo krijgt iedereen de kans om alle competenties
eigen aan de richting, maar ook vaardigheden
en attitudes te ontwikkelen. De begeleiders kunnen
de taakverdeling makkelijk aanpassen aan de in- en
uitstroom eigen aan het deeltijds onderwijs. De leerlingen
komen in contact met mensen buiten de school
en vaardigheden en attitudes die anders niet aan bod
komen op school. De leerlingen leren samenwerken,
organiseren, plannen en afspraken naleven (zie http://
www.ondernemendeschool.be).
Op het eerste gezicht lijkt de Leeronderneming wat
hoog gegrepen en complex voor jongeren die in een
voortraject instappen. Toch heeft de Leeronderneming
een aantal sterke troeven:
1 Een leeronderneming schept een authentieke leersetting.
De leeromgeving kunnen we tot op zekere
hoogte aanzien als een variant van ‘cognitive apprenticeship’
(zie 2.1.2). De jongeren en de begeleider
creëren samen de werkplek waar ze kunnen leren
2 In de leersetting van een leeronderneming worden
bepaalde sleutelcompetenties geoefend die echt wel
thuishoren in een voortraject (o.m. samenwerken,
afspraken naleven, communicatie, verantwoordelijkheidszin,
creativiteit en inventiviteit)
3 De leeronderneming is doel- en resultaatgericht: er
worden producten gemaakt of diensten geleverd.
Dat er geld mee kan verdiend worden, kan de jongeren
extra motiveren
4 De leeronderneming hecht veel belang aan zelfsturing:
de jongeren moeten het in de eerste plaats zelf
doen.
Om de drempel te verlagen voor voortrajecters moet
men wel een aantal randvoorwaarden goed in acht
nemen:
1 Een intensieve begeleiding: een aantal aspecten van
de leeronderneming zoals organisatie, planning en
financiën zal een begeleider soms noodgedwongen
87