Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

Een dergelijke activiteit waarbij voortrajecters in een
‘binnenhuisactiviteit’ worden ingeschakeld, heb ik ter
plekke kunnen waarnemen bij JES (OBS10). Twee meisjes
worden daarbij ingeschakeld voor het onthaal in de
Balkonzaal van JES bij een bloemenplantactie in Molenbeek,
een buurtinitiatief waarin verscheidene plaatselijke
organisaties en overheden zijn betrokken (het is
niet de eerste keer dat het plaatsvindt). De bedoeling
ervan is via voorlichting en discussie de buurtbewoners
te sensibiliseren voor meer groen en reinheid in de
gemeente. De deelnemers kunnen er gratis op een lijst
intekenen voor een bloembak waarmee ze de vensterbank
of het balkon bij hen thuis kunnen versieren.
Bij deze actie worden ook de VT-jongeren aan het
werk gezet met een eigen project. Dat beoogt de
versiering en aankleding van de zaal waar de actie
zou plaatsvinden. Bij een eerste observatiebezoek,
dat enkele weken vroeger plaatsvond (OBS06), had
ik een groepje van een vijftal (allochtone) jongeren
aan het werk gezien bij de voorbereiding van de actie.
Ze moesten een powerpoint-presentatie maken (met
dia’s van bloemen en bijbehorende teksten), alsook
badges, vlaggetjes en andere versiering vervaardigen.
Op de actiedag zelf zijn er ook jongeren nodig voor het
onthaal. Dat blijken twee meisjes te zijn: Alexia (bijna
17) en Noémie (haar leeftijd ken ik niet). Alexia was er
de vorige keer al bij, Noémie echter niet. Beiden zitten
achter een tafel geposteerd aan de ingang onder een
trap om binnenkomende bezoekers te registreren, wat
uitleg te verschaffen en badges uit te reiken. Bij mijn
aankomst is er al een presentatie aan de gang van een
medewerker van Bruxelles-Propreté rond gesorteerde
vuilnisophaling.
De beide meisjes zitten zich zichtbaar te vervelen.
Noémie zit onderuitgezakt op haar stoel in te dutten.
Na een tijdje vinden begeleiders Inge en Mark dat het
welletjes is geweest en wordt Noémie de zaal uitgestuurd.
Mark vertelt me na afloop dat ze beneden zit.
Hoewel ze eerst goed bezig was in het voortraject, is
Noémie de laatste tijd problematisch veel afwezig. Uiteindelijk
verschijnt ze weer in de zaal om samen met
de begeleiders en Alexia te helpen bij het opruimwerk
(bijvoorbeeld: stoelen op elkaar stapelen). Noémie
loopt er nog altijd slaperig en ongeïnteresseerd bij tot
Mark ze maar weer buiten stuurt.
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
Mark knoopt een poosje later terloops een gesprek
aan met Alexia. Hij vraagt haar wat ze ervan vond en
er ontspint zich een (hier gereconstrueerde) dialoog
(deels in het Nederlands, deels in het Frans):
Alexia: ‘Ik moest zo vroeg opstaan vanmorgen.’
Mark: ‘Als ge wilt werken, moet ge ook zo vroeg kunnen
opstaan.’
Alexia: ‘Ah oui, mais ça c’est autre chose! Dat is anders, Ik
verdien geld dan. Dat is hier geen echt werk.’
Mark: ‘En wat voor werk wilt ge later doen?’
Alexia: ‘Ik wil iets doen in de administratie.’
Mark: ‘En wat vindt ge van dit werk?’
Alexia: ‘Bah. Hier moet ge altijd luisteren. Bij een echte
job is dat niet zo, ge krijgt meer vrijheid van uw
patron.’
Mark: ‘Ja, maar niet alle patrons zijn dezelfde.’
(Dat soort voor begeleiders herkenbare gesprekken
vang je wel vaker op.)
Na de middag worden tafels tegen elkaar geschoven
voor een broodjeslunch bestemd voor alle personen
die aan de actie hebben meegewerkt. Ik mag mee
aanschuiven. Na de maaltijd volgt een evaluatieronde
(in twee beurten: eerst de positieve en dan de negatieve
punten). Ook Alexia en Noémie komen aan de
beurt. Alexia blijkt toch wel iets aan kennis te hebben
opgepikt over afvalsortering en recycling; daar wist
ze eigenlijk niets van. Noémie maakt er zich laconiek
vanaf en zegt droogjes: ‘Moi, j’ai dormi.’
Wat de beide meisjes hebben geleerd, is niet zo direct
in te schatten. Dat Noémie tijdens de evaluatieronde
toegaf dat ze had zitten slapen, vond VT-begeleider
Inge wel een goed punt: ‘Ze is tenminste eerlijk geweest.’
Het volgen van het voortraject heeft Alexia in elk geval
aan het denken gezet. Bij een later bezoek verneem
ik van begeleider Inge dat Alexia terug wil naar het
voltijds onderwijs. Ze is voornemens verzorging te
volgen en dan voor verpleegkundige te studeren. Ze
moet daarvoor een toegangsexamen afleggen en neemt
dat ernstig op. Inges indruk was dat Alexia de laatste
tijd in het voortraject toch maar stagneerde (observatiebezoek
14, 13 juni 2007).
Praktijkvoorbeeld 7: Volgwerkdagen
(OP-stap – Woluwe & Aalst)
In de meerderheid van de projecten worden de
85