Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

More documents

Recommendations

Info

2.3.3 sleutelcompetenties Uitgaan van een integrale zienswijze ontslaat ons niet van de taak om in het geheel van competenties enige ordening aan te brengen. Definities en indelingen van competenties zijn er in de literatuur ten overvloede. Ik licht daaruit twee modellen die naar onze mening behulpzaam kunnen zijn bij het ordenen van competenties die de kern vormen van het leren in voortrajecten: het Amerikaanse SCANS-model (zie Klarus 2005) en het Vlaamse (sleutel)competentiemodel van de DVO (DVO & ABG 2001; Dunon et al. 2001) dat tot stand kwam in het kader van DeSeCo-programma van de OESO (OECD 2005; zie ook Rychen & Salganik 2003). a) SCANS SCANS is een model dat in opdracht van het U.S. Department of Labor werd ontwikkeld door de Secretary’s Commission on Achieving Necessary Skills (SCANS) (zie Klarus 2005). Het SCANS-model vertrekt vanuit het concept ‘workplace knowhow’. Het omvat een aantal persoonsgebonden kenmerken die we kunnen opvatten als een concretisering van algemene persoonskenmerken die niettemin gerelateerd zijn aan de arbeidscontext. Het SCANS-model bestaat uit twee elementen: op de arbeidssituatie gerichte algemene competenties en funderende vaardigheden (Klarus 2005: 13). De vijf algemene arbeidscompetenties zijn: - hanteren van bronnen - interpersoonlijke competenties - informatie kunnen verzamelen en gebruiken - systemen: het kunnen gebruiken van complexe relatienetwerken - technologie: het kunnen verwerken van uiteenlopende technologieën. Onder interpersoonlijke competenties begrijpt SCANS het kunnen werken en samen werken met anderen. Binnen deze competentie gaat het om het participeren in een team, andere nieuwe vaardigheden aanleren, klanten van dienst zijn, leiding geven, onderhandelen, werken met mensen met uiteenlopende achtergronden (Klarus 2005: 14). SCANS-skills bestaan behalve uit deze vijf competenties uit een drietal funderende vaardigheden: Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken… Basic skills: kunnen lezen, schrijven, rekenen, wiskunde, luister- en spreekvaardigheid. Thinking skills: creatief denken, besluitvorming, probleemoplossingsvaardigheden, weten hoe te leren en kunnen hanteren van regels en principes. Personal qualities: verantwoordelijkheid kunnen nemen, zelfvertrouwen hebben, sociale vaardigheden, zelfinzicht en zelfcontrole, integriteit en eerlijkheid (Klarus 2005: 14). b) Sleutelcompetenties In zijn ontwerprapport ‘Definitie en selectie van (sleutel)competenties in Vlaanderen’ licht de Dienst voor Onderwijsontwikkeling (huidige naam: Entiteit Curriculum)) van het onderwijsdepartement het begrip ‘competentie’ verder toe (DVO & ABG 2001). Naast het veelzijdige karakter van een competentie (d.i. het geheel en vooral de samenhang van kennis, vaardigheden en attitudes), kan een competentie in verschillende contexten bewust of onbewust, formeel of informeel worden verworven. Een competentie is noodzakelijk om op een adequate manier te kunnen reageren op de vereisten die een bepaalde situatie of taak stelt. Sommige competenties hebben een beperkt toepassingsgebied en zijn duidelijk gekoppeld aan specifieke – vooral beroepsgerichte of toepassingsgerichte – situaties (vgl. Valcke 2005: 367). Een ‘sleutelcompetentie’ echter voldoet aan twee bijkomende vereisten: - is transfereerbaar en dus toepasbaar in heel veel situaties en contexten; het gaat dus niet om een competentie die nodig is voor slechts één bepaald beroep of in één specifieke situatie. - is multifunctioneel aangezien men er verschillende problemen mee kan oplossen en verschillende soorten taken mee kan volbrengen. In Vlaanderen wordt in het kader van sleutelcompetenties geregeld verwezen naar competenties die nodig zijn om dagelijks adequaat in te spelen op de uiteenlopende eisen voor het kritischcreatief functioneren in de samenleving, om een persoonlijk leven uit te bouwen (Dunon et al. 2001: 84). De sleutelcompetenties per categorie geordend staan in de onderstaande tabel. Het is belangrijk hierbij niet uit het oog te verliezen dat er geen enkele rangorde verwerkt zit in deze tabel (Dunon et al. 2001: 84). 26
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken… Tabel 2.2 Sleutelcompetenties geordend per categorie (licht gewijzigd overgenomen uit Dunon et al. 2001: 85) Categorie Sleutelcompetenties Sociale competenties Positief zelfbeeld Autonoom kunnen denken en handelen Motivationele competenties Mentale soepelheid Functionele competenties De twee bovengenoemde modellen (SCANS en sleutelcompetenties) zijn enigszins anders gestructureerd, maar dezelfde elementen keren geregeld terug. Afgaand op het tweede model (DVO) denk ik dat de onderscheiden sleutelcompetenties vertaalbaar zijn naar het leerproces van jongeren in een voortraject. Dat geeft het volgende resultaat: 1 Motivationele competenties - durven te exploreren - leergierig zijn - zin voor initiatief 2 Positief zelfbeeld - zelfvertrouwen - beschikken over een positief zelfbeeld 3 Sociale competenties - kunnen functioneren, participeren in groep (met Actief participeren in de samenleving met respect voor multiculturaliteit en oog voor gelijke kansen Communicatieve competenties (met inbegrip van assertiviteit, weerbaarheid en mondigheid) Kunnen samenwerken Beschikken over een positief zelfbeeld met oog voor zelfontplooiing (met inbegrip van zelfvertrouwen) Informatieverwervings- en verwerkingscompetenties (met inbegrip van ICT) Probleemoplossingscompetenties Zelfsturing en zelfregulatie (met inbegrip van verantwoordelijkheidszin en keuzebekwaamheid) Kritisch reflectief denken en handelen Durven te exploreren en leergierig zijn Zin voor initiatief Creativiteit en inventiviteit Flexibiliteit en aanpassingsvermogen Taalcompetenties Technisch-technologische competenties (beroepsoverstijgend) respect voor diversiteit, oog voor gelijke kansen) - kunnen samenwerken - communicatieve competenties 4 Autonoom kunnen handelen en denken - probleemoplossingscompetenties - zelfsturing en zelfregulatie - verantwoordelijkheidszin - keuzebekwaamheid - kritisch en reflectief denken en handelen 5 Mentale soepelheid - creativiteit en inventiviteit - flexibiliteit en aanpassingsvermogen 6 Functionele competenties - taalcompetenties (taalvaardigheid, geletterdheid) - technologische competenties (ICT-gebruik). 27
Page 1 and 2: Over aanklampen, kort op de bal spe
Page 3 and 4: Over aanklampen, kOrt Op de bal spe
Page 5 and 6: inleiding doelstellingen Gedurende
Page 7 and 8: tweeledige doelstelling - een verge
Page 9 and 10: 1.1.2 leertijd Het systeem van deel
Page 11 and 12: die- en/of beroepskeuze hebben gema
Page 13 and 14: Dit kan door te kiezen voor een loc
Page 15 and 16: niet zo dat schools onderwijs altij
Page 17 and 18: mingswerk met name geëvolueerd naa
Page 19 and 20: is betekenisgericht wanneer de lere
Page 21 and 22: ten van individuele jongeren in de
Page 23 and 24: is dat personen hebben en kunnen me
Page 25: zelfsturing door de lerende (dit he
Page 29 and 30: de culturele omgevingen waarin jong
Page 31 and 32: te leren (van der Veen et al. 2005:
Page 33 and 34: Authentieke assessment is beoordeli
Page 35 and 36: 3.1 probleemstelling 3.1.1 Uitgangs
Page 37 and 38: Figuur 3.1 Vereiste competenties vo
Page 39 and 40: 2 Spanningsveld op het niveau van m
Page 41 and 42: 4.1 Onderzoeksbenadering en -method
Page 43 and 44: - verslagen ESF-themawerking voortr
Page 45 and 46: hooFdStuk 5 de projecten in vogelvl
Page 47 and 48: 5.1.2 effect brussel Organisatie JE
Page 49 and 50: zicht hebben op en kunnen omgaan me
Page 51 and 52: 5.1.5 travak 2 kortrijk Organisatie
Page 53 and 54: stemd aanbod te komen. - Het borgen
Page 55 and 56: Innovatieve meerwaarde - De mogelij
Page 57 and 58: 5.2 algemene vergelijking 5.2.1 ver
Page 59 and 60: vzw. De Ploeg. Bovendien is er het
Page 61 and 62: agressief gedrag, brutaal, onrust s
Page 63 and 64: uiting als de jongeren op uitstap g
Page 65 and 66: Tijdens een vaardigheidsrally in Ef
Page 67 and 68: 6.2 visies op voortrajecten als sch
Page 69 and 70: te aanpak: ‘We moeten daar niets
Page 71 and 72: ) Cyclisch trajectmodel Figuur 6.2
Page 73 and 74: en selectie op basis van een deugde
Page 75 and 76: ke plaats inneemt: ‘NAPOLEON Revi
Page 77 and 78:
Een aantal projecten die het voortr
Page 79 and 80:
commentaar, zodat de kijker de bood
Page 81 and 82:
Het daaropvolgende groepsgesprek ve
Page 83 and 84:
Of het concept zo vernieuwend is, l
Page 85 and 86:
Een dergelijke activiteit waarbij v
Page 87 and 88:
aanleiding van een volgwerkdag in e
Page 89 and 90:
oepen de speelvogels in de groep ee
Page 91 and 92:
daarvoor een klankbord bij Mark. In
Page 93 and 94:
van de jongeren op maat van de jong
Page 95 and 96:
Dat is min of meer wat beoogd wordt
Page 97 and 98:
van deeltijds lerende jongeren naar
Page 99 and 100:
een systeem, bijvoorbeeld om iets t
Page 101 and 102:
niet zo dat ze moeten koken en of d
Page 103 and 104:
moet de begeleider er echt wel de a
Page 105 and 106:
Tabel 6.3 Aanbodsturing en instroom
Page 107 and 108:
6.3.7 Organisatie, samenwerking en
Page 109 and 110:
problemen. Op dat eigenste moment k
Page 111 and 112:
informeren. Dus in die zin hebben w
Page 113 and 114:
Dit bevestigt het belang dat tal va
Page 115 and 116:
5 Afstemming groepsgericht - indivi
Page 117 and 118:
9 Positieve, respectvolle benaderin
Page 119 and 120:
Heterogene groepen dragen een aanta
Page 121 and 122:
17 Centruminterne locatie In een we
Page 123 and 124:
ken (Leerlingenzorg in het vmbo en
Page 125 and 126:
Tabel 6.4 Succesfactoren Over aankl
Page 127 and 128:
6.4.3 belemmeringen 1 Administratie
Page 129 and 130:
om maar te droppen en eruit te hale
Page 131 and 132:
10 Toeleiding: continue instroom Ee
Page 133 and 134:
16 Gebrek aan (sociaal) engagement
Page 135 and 136:
Wat we uit de oplijsting van belemm
Page 137 and 138:
7 Verfijning taak trajectbegeleider
Page 139 and 140:
De sterke punten (Strenghts): betre
Page 141 and 142:
13 Travak 2 Kortrijk 18 Vasva 2 (1)
Page 143 and 144:
6.7 samenvatting 6.7.1 doelpubliek
Page 145 and 146:
in de arbeidssfeer te situeren. Van
Page 147 and 148:
aangegrepen om het succes van voort
Page 149 and 150:
temin sluit dit in de structurering
Page 151 and 152:
trajectbegeleiders zijn welhaast ee
Page 153 and 154:
7.2.2 aanbevelingen ten aanzien van
Page 155 and 156:
Over aanklampen, kOrt Op de bal spe
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
BIjLAgEn Overzicht bijlagen Bijlage
Page 165 and 166:
ijlage 2 Overzicht interviews Code
Page 167 and 168:
ijlage 3 Overzicht observaties Hier
Page 169 and 170:
Producten: collage; persoonlijk cv
Page 171 and 172:
- Anderstalige nieuwkomers: 2 - Nie
Page 173 and 174:
Observatie 11 (OBS11) Project: Vasv
Page 175 and 176:
ijlage 4 leidraad interviews Topics
Page 177 and 178:
- observatie - portfolio OPDRACHT P
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
ijlage 9 vaardigheidsrally effect b
Page 199:
Colofon Verantwoordelijke uitgever
show all

Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?