Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

1.1.2 leertijd
Het systeem van deeltijds leren en werken biedt
eerst en vooral een complementair beroepsgericht
opleidingsaanbod naast dit van het voltijds onderwijs
onder de vorm van de ‘leertijd’. Bepaalde beroepen
kunnen immers beter ‘al doende’ geleerd worden op
de werkvloer. De leertijd is met andere woorden de
voortzetting van het leerlingenwezen in de middenstand
en – in een verder verleden – het traditionele
leerling-gezel-meester systeem, waarbij een jongere het
vak leert bij een meester.
Het leertijdstelsel trekt in de eerste plaats jongeren
aan die vanuit inhoudelijke overwegingen kiezen voor
een opleiding op de werkplek (vgl. Douterlungne et
al. 1997). Daartoe sluiten leertijdjongeren een leerovereenkomst
af met een werkgever in een reguliere
onderneming (voornamelijk KMO’s en zelfstandigen).
De leertijd vertrekt altijd van de praktijkopleiding
(werkplekleren). In een Syntra-vestigingsplaats volgen
de jongeren gedurende een dag in de week een aanvullende
theoretische vorming (Vandenbroucke 1997a).
1.1.3 deeltijds onderwijs
Het deeltijds onderwijs (voluit deeltijds beroeps-
secundair onderwijs (DBSO)) richt zich in beginsel tot
alle jongeren die ‘anders’ willen leren. Het betreft jongeren
die een beroep niet enkel willen leren op school,
maar onderwijs willen combineren met een reguliere
deeltijdse job. De Centra voor Deeltijds Onderwijs
(CDO) bieden hiervoor een waaier aan beroepsgerichte
opleidingsmogelijkheden, al is de keuze niet in elk
CDO even ruim. De jongeren volgen elke week 15 uur
les (6 uur algemene sociale en persoonlijkheidsvorming
(ASPV), 5 uur beroepsgerichte vorming (BGV) en 4 uur
technische vorming) en sluiten voor de resterende tijd
een deeltijds arbeidscontract af. Ideaal gesproken sluit
de component deeltijds werkplekleren goed aan op de
component deeltijds leren op school. Pas in dat geval is
er immers werkelijk sprake van alternerend (of afwisselend)
leren en werken.
Studies die met succes in het deeltijds onderwijs
worden beëindigd, worden bekrachtigd met een
getuigschrift van de tweede graad en met een kwalificatiegetuigschrift
van het deeltijds beroepssecundair
onderwijs.
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
1.1.4 deeltijdse vorming
De deeltijdse vorming richt zich vooral naar jongeren
die vastgelopen zijn in het voltijds (en het deeltijds) onderwijs.
Sommige jongeren zijn er nog niet aan toe een
beroep te kiezen, omdat zij nog aan het worstelen zijn
met veeleer algemene problemen gaande van identiteitsvragen
tot het kunnen omgaan met problematische
situaties die ze meemaken (Douterlungne et al. 1997:
54). Veelal hebben de jongeren eerst school gelopen in
een CDO en zijn ze in het watervalsysteem verder afgestroomd.
De meerderheid van jongeren in de deeltijdse
vorming zijn in aanraking gekomen met het gerecht en
zijn veelal door het Comité Bijzondere Jeugdzorg, de
jeugdrechtbank of een instelling doorverwezen.
In de deeltijdse vorming is het het vormingswerk
dat in de Centra voor Deeltijdse Vorming (CDV) zowel
het leren als het werken voor zijn rekening neemt.
Het vormingswerk is reeds jaren gespecialiseerd in
het werken met en voor maatschappelijk kwetsbare
jongeren. Men hanteert daarbij een specifieke benadering
die in sterke mate wordt gekenmerkt door ervaringsleren
en die een flexibele en waardevolle aanpak
voor deze heterogene groep jongeren kan garanderen
(Vandenbroucke 2007a: 16).
1.2 verwachtingen en problemen
Het deeltijds leren is beslist een volwaardig alternatief
voor het voltijds onderwijs en houdt door zijn
combinatie van leren met werkervaring fraaie troeven
in met het oog op de overgang van onderwijs naar
arbeidsmarkt (zie Creten et al. 2003). Het deeltijdse
leren wordt tevens beschouwd als een belangrijke
hefboom in het terugdringen van de ongekwalificeerde
uitstroom uit het initieel onderwijs (Ruelens 2004: 8).
Het biedt jongeren een alternatieve mogelijkheid om
startbekwaam op de arbeidsmarkt aan te treden.
Helaas werd al van bij aanvang een hypotheek
gelegd op de waarde van met name het DBSO (zie
Ruelens 2004: 13). Het deeltijds onderwijs kent namelijk
twee grote knelpunten. Een eerste knelpunt is dat
het systeem wordt gepercipieerd als de laagste trap
van het watervalsysteem in het secundair onderwijs.
Dat betekent dat jongeren al te vaak naar dit systeem
9