Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

Tijdens een vaardigheidsrally in Effect Brussel moes-
ten de jongeren onder andere een proef afleggen in
strijken. De enige aanwezige jongen had leren strijken
op school en was daar een stuk vaardiger in dan de
meisjes (voor een beschrijving van de vaardigheidsrally,
zie 6.3.5).
In de vormingsactiviteiten die ik meemaakte in de
Brusselse locaties (Effect Brussel, OP-stap Woluwe) waren
overwegend of exclusief allochtone jongeren aanwezig,
die het Nederlands niet als thuis- of moedertaal
hebben. De meeste van deze jongeren zijn meertalig en
weten zich ook behoorlijk uit de slag te trekken in het
Nederlands, al is het slechts hun tweede, derde of zelfs
vierde taal. Dat komt omdat de toeleidende CDO’s
kennis van het Nederlands bij inschrijving als een
vereiste opleggen (VT-begeleider Inge, INT14). Voor de
anderstalige nieuwkomers, die veelal een jaar in een
OKAN-klas achter de rug hebben, bleek de taalvaardigheid
Nederlands nog een pijnpunt te zijn en vaak
ook nog de beheersing van het Frans (OBS03, INT10).
In verschillende gesprekken met VT-begeleiders
komt wel naar voren dat de kwaliteiten van jongeren
ook vaak als een valkuil fungeren:
‘Jongeren formuleren direct hun mening of emoties, maar
ze doen dat op zo’n manier dat het negatief overkomt.’ (VTbegeleider
Inge, INT14).
‘De jongeren zijn zeer creatief, verbaal sterk, maar brutaal.
Dat is een enorme kwaliteit maar evengoed een valkuil.’
(VT-begeleider Daan, INT22).
‘De jongeren hier in de groep zijn wel degelijk capabel
maar kunnen moeilijk volhouden, haken snel af.’ (VT-begeleider
Johan, INT13)
‘Ze zijn zeer creatief in overlevingsstrategieën: ik heb een
probleem, hoe kan ik mij daar het best uitdraaien., In het
verzinnen van excuses en uitvluchten ook:. ‘Ik heb mijn bus
gemist. De stroom was thuis uitgevallen en ik kon mijn haar
niet opmaken en daarmee ben ik te laat.’ ’ (VT-begeleider
Berten, INT20)
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
6.1.8 types voortrajecters volgens noden
en behoeften
Jongerenbegeleiders formuleren typologieën van
voortrajecters die ze zelf uit hun praktijkervaring in
het vormen en begeleiden van jongeren weten op
te bouwen. Daaruit blijkt veelal een combinatie van
kenmerken. Ik illustreer dit hier met een extract uit een
interview met Veerle, VT-coördinator, tevens jongerenbegeleider
(INT03 in verband met Voortrajecten
Rupelstreek).
‘Ge hebt jongeren die willen werken maar die inderdaad
niet zelf niet weten hoe ze overkomen en waarbij ge inderdaad
moet gaan werken rond zelfbewustzijn en dan een stuk
ze trainen, zichzelf wat meer te trainen om dat bij te sturen.
Dat zijn de makkelijkste. Want die willen ervoor gaan.
Dan heb je de jongeren die wel willen werken, maar liefst
hebben dat die job bij hen wordt afgeleverd voor de deur en
dat ze dat kunnen doen wanneer ze willen tegen het fabuleuze
bedrag van 15 euro per uur. Dus dat zijn de jongeren
die op zich wel willen werken maar die zo een onrealistisch
perspectief hebben van wat dat allemaal inhoudt dat die in
contact moeten gebracht worden met de realiteit en een stuk
soms ook georiënteerd moeten worden, want die willen werken
maar wat. Och, ‘k weet ’t niet. Die weten nog niet goed
welke richting ze uit willen. Dat is al iets moeilijker soms,
want soms komen er kanjers van problematieken naar boven.
En dan de moeilijkste doelgroep zijn degenen die zich
verplicht voelen om naar het voortraject te komen. Die zoiets
hebben van ik kies eigenlijk gewoon voor twee dagen school
en drie dagen thuis zitten. Ik ga naar het deeltijds onderwijs
niet omdat ‘k deeltijds wil werken, maar wel omdat ik maar
twee dagen naar school wil gaan. Dus de jongeren die de
omgekeerde keuze maken voor deeltijds onderwijs, dus niet
bewust drie dagen werken / twee dagen leren, maar gewoon
maar twee dagen naar school gaan, die zijn het moeilijkst
bemiddelbaar en ook het moeilijkst te begeleiden.’
In Travak 2 Kortrijk worden voortrajecters als het
ware geregisseerd volgens hun noden naar drie types
van ateliers: activerende ateliers, ateliers die voorzien
in training in arbeidsvaardigheden en oriënterende
ateliers. Praktisch wordt er dan soms gesproken van
‘activeringsjongeren’, degenen die vanwege onvoldoende
motivatie door een gevarieerd thematisch aanbod
65