Over aanklagen, kort op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik ...

Het daaropvolgende groepsgesprek verloopt nogal
chaotisch, maar dat is niet ongewoon bij een jongerengroep
van dergelijke omvang in een voortraject.
Begeleiders moeten wel wat kunnen incasseren, het
taalgebruik en de humor van de jongeren zijn recht
voor de raap. De aanwezige Vlaamse jongeren werken
goed mee en geven zinnige antwoorden op Sara’s
vragen. De Marokkaanse jongens voeren graag het
hoge woord met tegendraadse en absurde uitspraken
(ook wel grappige soms). Sara: ‘En wat neemt ge zo allemaal
mee naar een sollicitatiegesprek?’ ‘Ma flingue!’ (mijn
geweer!) roept Rachid (en dat is maar één voorbeeld).
Al met al loopt het leergesprek redelijk vlot, behalve
een groepje jongeren dat in het gesprek afzijdig blijft
en nauwelijks een woord zegt… Tijdens de pauze, die
plaatsvindt na deze activiteit, spreek ik even met Sara.
De inhoud van de film is een tegenvaller, vindt ze. Voor
de jongeren weinig realistisch en voor de anderstaligen
in de groep te hoog gegrepen. Deze jongeren zijn al
moeilijk aanspreekbaar in het Nederlands en van het
filmpje hebben ze waarschijnlijk niets begrepen. Het
helpt soms wel door ze aan te spreken in het Engels of
het Frans.
Na de pauze volgen verschillende activiteiten elkaar
op (collage maken, cv opstellen, vacature ontleden)
die telkens intensieve individuele begeleiding vragen.
De groep is intussen uitgebreid, want er zijn een paar
jongeren bijgekomen (waaronder een nieuweling). Sara
en Griet hebben het niet onder de markt. Ze moeten
zich erg veel concentreren op de taalzwakke en nieuwe
jongeren in de groep om ze mee te hebben in de activiteiten.
Daar profiteert de rest van de groep dan weer
van door af te haken of gewoon storend gedrag te vertonen
(bijvoorbeeld spelen met gsm, aansteker, cutters,
languit op de sofa gaan liggen). Griet moet regelmatig
een handje toesteken bij de groepsbegeleiding, wat als
gevolg heeft dat ze haar taak van taalondersteuning
niet voldoende kan vasthouden…
Aan de keuze voor geïntegreerde taalondersteuning
kan ik weinig afdoen, maar aan de praktische uitvoering
in dit project moet nog wat gesleuteld worden.
Al was er de verzachtende omstandigheid dat in deze
groep de dag van de observatie negatieve groepsdynamieken
de begeleiding sterk hypothekeerden. En
Over aanklampen, kOrt Op de bal spelen, grenzen verleggen en de klik maken…
bovendien had Sara geen camera te pakken kunnen
krijgen om de geplande sollicitatieoefening op te
nemen. Wellicht is een groep van 10 à 12 jongeren,
waarvan de helft anderstalig nieuwkomer is, wat te
veel van het goede. Ook het verschil tussen de laag- en
de hoogtaalvaardigen is bijzonder groot, zo oordeelt
begeleider Sara een week later in het interview dat ik
met haar heb (INT10). Jongeren die in bepaalde gevallen
hoogstens een eenvoudig gesprek kunnen volgen
tegenover vloeiend Nederlands sprekende Vlaamse
jongeren. Positief is wel dat de Franstalige jongeren sowieso
naar het Nederlands moesten grijpen om zich bij
de nieuwkomers verstaanbaar te maken. Velen onder
hen zijn immers ook het Frans niet machtig.
6.3.2 leerinhouden
Binnen deze bouwsteen breng ik twee andere strate-
gieën in het midden (3 en 4).
De eerste strategie brengt het voortraject als het ware
naar de wereld van het werk toe door de jongeren in
contact te brengen met authentieke werkomgevingen
en arbeidssituaties (VT -> werk).
De tweede strategie volgt de omgekeerde weg en
brengt het werk naar het voortraject door gesimuleerde
werksituaties ‘in te bedden’ in authentieke vormingsactiviteiten
(werk -> VT).
Strategie 3 Van voortraject naar werkomgeving
(VT -> werk)
In alle projecten – uitgezonderd Voortrajecten
Limburg – krijgen VT-jongeren kansen om kennis en
ervaring in verband met werk op te doen in een levensechte
setting. Dat kan verschillende vormen aannemen
gaande van bedrijfsbezoeken en kijkstages, waar niet
wordt gewerkt maar gekeken, geluisterd en vragen gesteld,
over werkervaringsprojecten in een gesimuleerde
arbeidssetting, tot systemen van proefdraaien (in een
brugproject of het normale circuit), volgwerkdagen,
werkervaringsplekken, waarbij de jongere simultaan
werkt en leert op een authentieke werkplek (werkend
leren).
Het basisbeginsel is wel dat in alle werkervaringactiviteiten
het leren op de voorgrond staat en niet het
werken, of toch zeker niet het resultaat van het geleverde
werk. Aan voortrajecters die worden ingezet voor
81