Dromen - Jeugdboekenweek

Of:
Als ik een … was
Zou ik … (herhalen)
Maar ik ben …
en dus …
Korte gedichten zoals haiku’s en elven zijn ook zeer geschikt om
gevoelens weer te geven.
Een haiku heeft de natuur als onderwerp en heeft geen rijm. Hij bestaat
uit drie regels: de eerste en de derde met vijf lettergrepen en de tweede
met zeven lettergrepen.
Een elf bestaat uit vijf regels die samen elf woorden tellen. De eerste
regel telt één woord, de tweede telt twee woorden, de derde drie, de
vierde vier en de vijfde weer één.
De kinderen kiezen een van de poëzievormen, ze lezen de gedichten en
bespreken ze.
Ze kunnen illustraties maken en eventueel bundelen in een
poëziebundel.
Boek 7
De rode zwaan
Sjoerd Kuyper
Leopold, 1999, p. 27-28
Over de auteur
Sjoerd Kuyper (1954) begon al te schrijven toen hij op de middelbare
school zat. Hij debuteerde in 1974 met gedichten voor volwassenen
maar al snel kwamen daar ook verhalen, scenario’s, liedteksten en
poppenspelen bij. Zijn kinderboeken vertonen duidelijk kenmerken van
sprookjes en legenden. Ook zijn eigen kindertijd is een belangrijke
inspiratiebron. Hij wil de lezer vooral respect bijbrengen, respect voor
alles om ons heen. Dat doet hij zonder gemoraliseer maar met poëtische
taal en fijne grapjes.
Over het boek
De rode zwaan speelt zich af in Bakkum. De grootvader van Jacob is na een
jarenlang verblijf in Frankrijk, waar hij met zijn Franse vrouw woonde,
naar Nederland teruggekeerd. Hij heeft zijn geboortehuis teruggekocht
en heeft aan zijn kleinzoon gevraagd hem tijdens de vakantie met het
opknappen te helpen. In het oude huis komen ook de oude verhalen en
herinneringen weer tot leven. De auteur vermengt de verhalen en
dromen van de grootvader met het in deze tijd spelende raamverhaal,
zodat het lijkt of alle verhalen echt gebeurd zijn. De mooiste
herinneringen zijn die aan grandmère: het leven met haar beschouwt
opa als een verrukkelijke droom die vijfenvijftig jaar mocht duren.
De opknapvakantie wordt brutaal afgebroken door een val van opa. De
koortsdromen van de oude man maken Jacob bang. Om opa tot rust te
brengen gaat Jacob in het bos op zoek naar de rode houten zwaan die
opa daar als jongen kwijtraakte. Als in trance komt Jacob in het bos
midden in de verhalen van opa terecht.
Het mooie in dit boek is de innige en warme relatie tussen een
grootvader en zijn kleinzoon, hoe oud en jong elkaar vinden in dromen
en verhalen. Het boek gaat ook over volwassen willen worden en kind
willen blijven, over dood en verdriet, over heimwee om wat voorbij is
en over verlangen naar wat komen gaat.
Jacob sr en Jacob jr gaan zo op in elkaars fantasie dat grootvader oppert:
‘Ik heb wel eens gehoord dat mensen samen kunnen dromen: dat je in
elkaars droom kunt inbreken, om het modern te zeggen. Dus als je ooit
iets droomt dat helpt tegen zwarte vogels…’
Het boek werd verfilmd.
Werken met het fragment
Voor het lezen
Je leest de informatie over de auteur en het boek voor. Je praat over een
raamverhaal. Wat zou dat kunnen zijn? Wat kan er in een raam staan? Wat
is het raam in dit boek? Als je in de inhoudstafel kijkt kun je zien welke
verhalen zich binnen het raam afspelen: het verhaal van de wisselvrucht,
de reisgenoot, de karperman, het houtvolk en dan zijn er nog de
dromen en herinneringen van opa.
Waarom denkt Jacob dat het voor opa belangrijk is dat hij zijn rode
speelgoedzwaan terugkrijgt?
Over het inbreken in elkaars dromen: je vraagt aan de kinderen hoe ze
zich dat voorstellen. Waarom noemt grootvader het inbreken in dromen,
modern? Waarnaar verwijst hij?
En wat betekenen zwarte vogels in dromen? Wat wil grootvader zeggen
met: ‘Dus als je ooit iets droomt dat helpt tegen zwarte vogels...’
102 – Zesde leerjaar